TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 421

Một tên lính mã tà đứng soát giấy căn cước ngay tại chỗ cửa. Sợ trể tầu,
không muốn cho hắn xét giấy, Tuấn xách va li đi thẳng. Người lính mã tà
gọi Tuấn lại, và chạy theo Tuấn vừa gọi :
- Ê ! Cậu kia !
Tuấn chỉ kịp bước lên tầu trong lúc Tàu suốt Saigon-Hà Nội hụ lên một
tiếng chát tai và từ từ lăn trên đường sắt. Nghiêng đầu ra cửa sổ hạng tư
ngó xuống bến, Tuấn còn thấy tên lính mã tà đứng hằn học chỉ ngón tay lên
Tuấn, miệng chửi thề :
- Ð. mẹ mầy !
Trên đường về Hà Nội, Tuấn có ghé lại vài thành phố quen thuộc ở Trung
Kỳ : Nha Trang, Qui Nhơn, Tourane, Huế.
Mỗi nơi Tuấn chỉ ở hai hôm, hoặc ba hôm, và tìm lại các bạn cũ để dọ hỏi
về tình hình địa phương. Hầu hết các bạn cũ của Tuấn, cùng học trước kia ở
Quảng Ngãi, Qui Nhơn, những cậu học trò tinh nghịch, phá phách nhất, bây
giờ đã trở thành những thầy Thông, thầy Phán, thầy Ký, thầy Trợ Giáo –
những công chức Nhà Nước, oai vệ trong bộ Quốc phục, khăn đen áo dài,
hoặc đàng hoàng trong bộ âu phục theo thời trang.
Mới xa cách ba năm (1927-1930), mà không khí đã đổi khác rất nhiều.
Phong độ học trò không còn nữa trên nét mặt của những người bạn cũ.
Tuấn rất ngạc nhiên là chính những bạn hăng hái nhất trong cuộc bãi khóa
năm 1927 và các cuộc hoạt động quốc sự, một khi đã từ giã ngưỡng cửa
học đưòng, đã trở thành những người công chức hiền lành ngoan ngoãn
nhất. Gặp lại Tuấn, họ rất niềm nỡ vui vẻ, mời Tuấn về nhà dùng cơm vơí
họ, ở chơi với họ một vài buổi, săn đón hỏi han rất thành thật hăng hái về
Việt Nam Quốc Dân Ðảng và cuộc khởi nghĩa ở Yên Bái, về Nguyễn Thái
Học, Nguyễn thị Giang v.v…
Với một chút hãnh diện rất tự nhiên của kẻ đã được may mắn chứng kiến
vài biến cố quan trọng của Lịch Sử hiện đại ngay trên đất ngàn năm văn
vật, ở Thăng Long huyền bí xa xưa. Tuấn thuật lại cho người bạn cũ nghe
vài ba chi tiết đặc biệt về các hoạt động của VNQDÐ trong giới trí thức và
sinh viên học sinh ở Hà Thành. Các bạn Tuấn nghe hồi hộp say mê, gần
như bị kích thích mạnh bởi những chuyện mạo hiểm ly kỳ, dũng cảm của