TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 454

mà họ gọi là Kiến Trắng tiên sinh, có phong độ nho nhã của một triết gia
Ðông phương, luôn luôn khăn đen áo dài, giầy escarpin, và đôi kiếng trắng
chễm chệ trên đôi mắt nho nhỏ đầy tinh ranh và kiêu ngạo, con người ấy đã
dùng văn học làm bàn đạp để nhảy lên hoạn trường, làm “tay sai“ cho chế
độ thuộc địa.
Sự thật, Phạm Quỳnh không đếm xỉa gì đến thái độ chống đối của phe quan
lại ganh ghét nhỏ mọn, và Ngô Đình Diệm đã phải từ chức Thượng Thư vì
tự thấy mình không đủ uy tín và thế lực để đương đầu với địch thủ họ
Phạm.
Nhưng trước dư luận chê cười của giới trí thức độc lập, và khinh rẻ của giới
cách mạng, Phạm Quỳnh đã đưa ra một quan điểm chính trị để tự bào chữa
cho lập trường của mình. Trong “ France – Indochine “, một tờ nhật báo
của Pháp ở Hà Nội, Phạm Quỳnh có viết một loạt bài bằng Pháp văn để
trình bày chương trình “tranh đấu“ chính trị của ông.
Tuấn có đọc hết những bài báo ấy, và cả những bài của các đối thủ đăng
trong báo khác chống lại quan điểm của Phạm Quỳnh. Quan điểm ấy có thể
tóm tắt như sau :
- Cần phải trở lại Hiệp ước 1884, và thi hành đứng đắn những điều khỏan
của hiệp ước ấy. Nghĩa là phải trao trả lại Trung Kỳ và Bắc kỳ cho Hoàng
đế An nam, và chính phủ Nam triều. Nước Pháp chỉ đóng vai trò bảo hộ mà
thôi, không nên xâm phạm đến chủ quyền của Hoàng đế.
Trong một bài báo, Phạm Quỳnh có kết luận bằng một câu :” Ce que les
Annamites demandent, c’ est une Patrie à servir (Cái mà người An nam đòi
hỏi, là một Tổ quốc để phụng sự). Cái “ tổ quốc “đó, theo ý của Phạm
Quỳnh, là một xứ An nam kết hợp lại Trung kỳ và Bắc kỳ, đặt dưới quyền
hành thực tế và đầy đủ của Ðại Nam Hoàng Ðế Bảo Ðại với tất cả những
yếu tố của một vương quốc lập hiến (Monarchie constitutionnelle) , đặt
dưới quyền bảo hộ của Pháp quốc cộng hòa.
Phê bình loạt bài của Phạm Quỳnh trong France – Indochine với một nhóm
bạn hữu, Tuấn bảo :” Với giọng nói văn hoa và tha thiết, lại muốn tỏ ra có
trí óc tinh ranh, Phạm Quỳnh chìa tay ra xin người Pháp bố thí cho một “
Tổ quốc để phụng sự “. Nhưng vì ông phụng sự quá trung thành với người