TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 466

Có những thanh niên tuấn tú đã học giỏi chữ Nho, thuộc làu kinh sử, nhưng
vác lều chõng đi thi mấy lần đều rớt, hoặc những chàng thất vọng vì tình
duyên, hay uất hận vì gia đình, họ tình nguyện đi lính tập với tin tưởng sẽ
được nhiều an ủi. An ủi nhờ công danh, quyền uy, chức tước, tuy là làm
lính Tập cho nhà nước Bảo Hộ, nhưng vẫn được hưởng địa vị và phẩm hàm
của triều đình An nam ban cho.
Từ một chú lính trơn lên được lon Quyền (lon vàng bằng một ngón tay), rồi
lên chức :
- Cai nhì (lon vàng bằng hai ngón tay)
- Cai nhứt (lon vàng bằng hai ngón tay, kèm theo một rẻo) được hưởng hàm
Chánh cửu phẩm của Triều đình.
- Ðội Nhì (lon bạc bằng một ngón tay) được hàm Tùng Bát phẩm của triều
đình.
- Ðội Nhứt (lon bằng bằng hai ngón tay) được hàm Chánh Bát phẩm.
- Quản (hai lon bạc) được hàm Tùng Thất Phẩm.
Một người cậu của Tuấn, họ Bùi, chữ Nho khá, chữ Quốc Ngữ thạo, con
thứ mười của một gia đình Phú Nông, tình nguyện đi lính tập để lập công
danh. Hôm đầu tiên ra tỉnh, cậu mặc áo dài đen, quần vải trắng, đầu bới tóc,
đúng như con nhà Nho giáo, theo nề nếp Nho phong. Nhưng vào đồn, cậu
được lãnh bộ áo quần kaki của lính Tập, hớt tóc và bắt đầu tập bước với các
tân binh khác dưới sự huấn luyện hùng hồ oai vệ, của một thầy Cai :
- Ấc, đơ ! … Ấc, đơ ! … Ấc, đơ! …(Một, hai ! …)
- Ất-xoong…Han tờ ! (Coi chừng …đứng lại !)
- A oách ! …oách ! (quay bên phải) !
- Rơ pô (Nghỉ)
- Ga-ra-vu ! (nghiêm)
- Ăn-na-văng …mạc ! …(bước tới)
- Ấc, đơ ! Ấc, đơ ! Ấc, đơ ! …
Một năm sau, cậu lính Tập Bùi được đóng lon Quyền. Hai năm sau được
đóng lon Cai Nhì, và được gọi là thầy Cai Nhì …Rồi lên thầy Cai Nhứt …
Bị phạm tôị thiếu kỷ luật, bị xuống lon Cai Nhì. Hai năm sau mới được lên
lại lon Cai Nhứt.