TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 573

ước Modus-Vivendi cho Việt Nam độc lập trong Liên Hiệp . Pháp vẫn còn
bám lấy Liên Hiệp Pháp cho kỳ được, theo diễn văn Brazzaville của De
Gaulle tháng 3-1945. Một mặt chủ trương đánh Hồ Chí Minh và chiếm lại
Hà Nội ( 19-12-1946 ) .
Ông già Ernest Babut thường nói với Tuấn, và Tuấn không bao giờ quên
được câu này :
- Nước An nam là một nước nhỏ và yếu, lại có hai người láng giềng to và
mạnh : Trung Hoa và Nhật Bổn. Vậy giữa Trung Hoa và Pháp, các anh hãy
chọn người Pháp . Nếu người An nam đuổi người Pháp ra khỏi xứ này, thì
hai mươi bốn giờ sau, làn sóng Tàu, hay là làn sóng Nhật, sẽ tràn ngập An
nam, và các anh sẽ bị chết chìm hết rồi .
Ðó là lời của một đảng viên có uy tín nhất của đảng Xã Hội Pháp ở Ðông
Dương . Tuấn hỏi lại ông Babut :
- Nếu vậy thì theo ông, không bao giờ nước An nam được độc lập ?
Ông Babut gật đầu hai ba cái :
- Si si …Có chứ, có chứ, nhưng có là khi nào nước An nam sẽ có đủ điều
kiện độc lập với sự giúp đỡ của Pháp . Vì các anh hãy coi chừng, kẻo các
anh sẽ làm mồi hoặc là cho phát xít Nhật, Tàu, hoặc cho cộng sản Nga .
Tuấn không công khai phản đối ông Babut, nhưng trong thâm tâm cho là đó
là chủ trương của thực dân. Tại tòa báo Franco Annamite, Tuấn cũng
thường tiếp xúc với Vũ Ngọc Phan . Vũ Ngọc Phan là rể của ông Sở Cuồng
Lê Dư . Ông này lùn và mập, sói đầu, quê ở Quảng Nam . Thời phong trào
Ðông du, ông có sang Nhật bản theo cụ Phan Bôị Châu làm cách mạng .
Nhưng ông lén trở về Hà Nôị đầu hàng Pháp, và được phủ Toàn Quyền
Pháp cho giúp việc trong viện Viễn Ðông Bác Cổ ( Ecole Francaise d’
Extreme- Orient ) .
Vũ Ngọc Phan, đỗ tú tài xong, người ốm yếu, mảnh khảnh, được ông bố vợ
Lê Dư giới thiêụ vào làm thư ký toà soạn Pháp - Việt tạp chí . Ông Babut
giao cho Vũ Ngọc Phan phụ trách trang Việt ngữ .
Vũ ngọc Phan không thích chính trị, và tuyệt nhiên không có tham gia một
phong trào cách mạng nào cả . Anh chuyên môn dịch một vài tác phẩm
ngoại ngữ : Anna Karénine, Manon Lescaut, v.v… Anh cũng viết mục “