TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 92

giùm cái tờ giấy gì đó của tỉnh gởi về. Một tờ giấy in chữ Quốc ngữ thiệt
lớn , có vẽ con Rồng...
Thím Ba gọi Tuấn :
- Con vô mặc áo dài , đi con.
- Dạ.
Đến đình làng , Tuấn đước mấy ông Hương chức niềm nở mời ngồi trên
ghế tràng kỷ , và đưa "cậu Khoá" xem hai tờ giấy in to tướng. Một tờ in
chữ quốc ngữ dầy đặc , có một tựa thật lớn và một giòng chữ Hán bên cạnh
, nhan đề : "Trung Kỳ Bảo Hộ công báo" .
Một tờ in hình một con Rồng vàng phun những đồng bạc trắng , trên đầu
bức vẽ có in hai giòng chữ quốc ngữ nét đậm màu đỏ : "Rồng Nam phun
bạc , đánh đuổi Đức tặc".
( hai câu này của Phạm Quỳnh ở Hà Nội đặt ra .)
Tuấn đọc to lên cho cả làng nghe. Tờ "Trung Kỳ Bảo Hộ công báo " là một
tờ báo của Toà Khâm Sứ ở Huế gởi đi các tỉnh , tỉnh gởi về Huyện , Huyện
gởi về các làng. Tờ báo đăng tin Nhà nước bảo hộ Pháp-lang-sa đang đánh
giặc với Đức , tức là nước Phổ-lô-si
( phiên âm chữ Prusse, Đức phiên âm chữ Deutsch ). Đức là một nước "dã
man, tàn bạo", bị Pháp-lang-sa đánh thua liểng-xiểng , binh lính Đức chết
vô số , có cả hàng ngàn , hàng vạn, v.v... Nhưng trận giặc còn lâu dài , cho
nên "dân An Nam nhờ nước Pháp-lang-sa bảo hộ , phải quyên tiền và đem
binh lính sang Pháp để đánh lũ giặc Đức mọi rợ... v.v... Quyên tiền bạc
bằng cách mua "Phiếu Quốc Trái " , nghĩa là dân bỏ tiền ra mua Phiếu quốc
trái , cũng như cho Nhà Nước Bảo Hộ vay , mỗi năm tính lời , v...v... Bức
vẽ "Rồng Nam phun bạc" cổ động cho phiếu quốc trái , con Rồng "An
Nam" phun bạc ra như thế để "đánh đuổi giặc Đức. Lúc bấy giờ Đức chiếm
cứ cả miền Đông nước Pháp , gồm hai tỉnh Alsace - Lorraine , và hăm doạ
tiến vào kinh đô Paris.
Dân làng, bất luận giàu , nghèo , đều phải góp tiền để mua Phiếu Quốc Trái.
Hơn nữa , làng phải mộ dân tình nguyện đi lính sang Pháp để "đánh đuổi
giặc Đức ".
Sự thật , không có dân nào tình nguyện cả. Sau cùng làng xã phải bắt ép hai