TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 99

ban đêm bạ đâu ngủ đó...
Ông Ách tuy vậy vẫn không làm hại ai. Chỉ có tụi trẻ nít là sợ ông , sợ ông
ghê lắm , nhưng sợ vì thấy ông điên điên khùng khùng chứ sự thật ông đâu
có doạ nạt con nít. Ông chỉ cầm gậy đuổi đánh đứa nào chọc ghẹo ông.
Chúng nó sợ Ông Ách đến nỗi mỗi một khi có đứa nhỏ nào khóc , người
lớn chỉ doạ nó một câu : "Nín đi , ông Ách đến kia-kìa !" là nó nín ngay tức
khắc , mắt ngơ ngác nhìn xem ông Ách ở đâu... Hoặc chúng nó đang chơi
ngoài đường , vui vẻ , bổng có đứa nào nói gạt : " Ông Ách kìa , tụi bay ơi !
" thế là cả bọn chạy biến đi mất tiêu , đứa vụt vào nhà đóng cửa lại , đứa
trốn ngoài bụi , đứa chui xuống gầm giường, đứa nấp sau gốc cây.
Người lớn thì trái lại , thích gặp ông Ách để gợi chuyện cho ông nói nghe
chơi. Ông nói cả chữ Tây lẩn chữ Nho . Vì ông xuất thân là con nhà Nho ,
lại sang Pháp học lỏm được một mớ tiếng Tây ba-rọi đem về làm quà cho
bà con trong tỉnh. Điên thì điên , nhưng mỗi tháng đúng ngày , ông Ách vẫn
nhớ lên Toà Kho Bạc để lãnh tiền cấp dưỡng của Nhà nước , hình như được
đâu một đồng bạc.
Thời bấy giờ , trong nước ta thông dụng hai thứ tiền tệ : của "chính phủ bảo
hộ" , thì bạc đồng , bạc cắc , và xu ( chưa có giấy bạc ). Đồng bạc tròn , dầy
độ 1 millimètre, đúc bằng bạc thật 9 phần 10 , nặng trên 27 grammes , ở
giữa có hình nổi một bà Đầm Marianne , tượng trưng cho nước Pháp , trên
đầu bà có một vòng tủa ra nhiều tia nhọn. Không hiểu sao dân chúng
thường gọi "Đồng Bạc Bà Đầm Xoè". Đồng xu thì bằng đồng , ở giữa có lổ
nhỏ để xâu , chung quanh cũng có in chữ nổi :"Indochine Francaise" (
Đông Dương của Pháp ) như đồng bạc.
Vua ta thì có tiền . Tiền của Vua có hai loại : "Tiền ăn sáu" và "Tiền ăn bá".
Một đồng tiền ăn ba cũng được gọi là "đồng điếu" là đơn vị tối thiểu của
đơn vị tiền tệ thời bấy giờ. ( Nghèo không có đồng điếu , nghĩa là nghèo xơ
nghèo xác , nghèo mạt tệ ). Mười đồng tiền ăn sáu hay là 20 đồng tiền ăn ba
, tức là một tiền. 10 tiền ăn sáu hay là 20 tiền ăn ba cột lại với một lật tre ,
thành một quan tiền. Hầu hết trong dân chúng đều dùng : Loại Tiền ấy. Tiền
đúc niên hiệu Gia Long thông bảo , Minh Mạng thông bảo , Thiệu Trị
thông bảo , Tự Đức thông bảo v...v...