cho có đầu có đuôi. Ý nói người còn non-dại chưa biết đường ăn nói.
Người ta thường dùng câu này để tả người ít tuổi chưa đủ trí khôn ngoan.
Ăn chửa no lo chửa tới – Ăn chửa no là ăn còn chưa dám ăn no, vì ở
trong nhà, mình là phận dưới, ăn nhiều quá sợ người trên quở, người ngang
hàng chê cười. (Ngày xưa nàng dâu mới về nhà chồng bao giờ cũng phải ăn
đói, để được tiếng khen là người ăn ít). Lo chửa tới là chưa tới địa-vị mình
phải lo-lắng việc nhà. Câu này nói người còn phải thuộc quyền cha mẹ,
chưa có quyền quyết-đoán và chưa phải lo-liệu việc nhà, tức là người còn
thơ-dại, chưa biết ăn biết lo.
Ăn đã vậy múa gậy làm sao – Múa gậy là cầm gậy, cầm côn mà múa,
tức là đánh nhau, vì ngày xưa người ta toàn dùng võ khí thô-sơ như gậy côn
để đánh nhau ; mà dùng côn dùng gậy đánh nhau thì phải múa may theo
bài, theo miếng dậy trong sách võ. Ăn thì đã vậy rồi, nhưng còn lo khi ra
đánh nhau thì phải làm ra làm sao. Câu này tả mối lo của người binh-lính
khi sắp ra trận, cũng là mối lo toan của người có tinh-thần trách-nhiệm, khi
ăn nhớ tới khi làm.
Ăn được ngủ được là tiên, không ăn không ngủ mất tiền thêm lo –
Ăn được ngủ được thì người khỏe mạnh. Khỏe mạnh thì người sung-sướng
như tiên không phải lo-lắng bệnh tật. Không ăn ngủ được thì là người có
bệnh tật. Có bệnh tật thì phải mất tiền thuốc thang chữa chạy và đâm ra lo
lắng không biết bệnh tật có khỏi được không, thế là mất tiền thêm lo. Câu
này đại ý nói có sức khỏe là sung-sướng.
Ăn miếng trả miếng – Miếng đây không phải miếng ăn. Miếng là
miếng đòn, miếng võ, hễ đánh ai được một đòn, thì gọi là một miếng. Ăn
miếng là chịu miếng đòn, miếng võ nghĩa là bị người ta đánh cho một đòn.
Trả miếng là đánh trả lại người ta một miếng khác. Câu này nghĩa đen là :
bị người ta đánh thì lại đánh trả người ta. Nghĩa bóng : bị người ta lừa gạt
thì lại lừa gạt trả ; bị người ta làm hại mình, mình lại làm hại trả. Ý nói hai
bên không bên nào chịu kém bên nào, luôn luôn tìm cách trả thù nhau.
