Đói cho sạch rách cho thơm – Đói thì người ta hay ăn bậy ăn bạ.
Rách thì người ta thường không hay thay quần áo để nó hôi hám. Câu này
khuyên người ta : đói thì đói cũng phải ăn uống cho sạch, rách thì rách
cũng phải thay đổi giặt dũ quần áo cho nó thơm tho. Nghĩa bóng, câu này
muốn nói dù đói khó đến đâu cũng nên ăn ở cho thơm, sạch, chớ nên làm
điều bẩn-thỉu thối-tha.
Đói đầu gối phải bò – Đói thì ốm đau yếu ớt đến đâu, dù không đi
được, cũng phải bò bằng đầu gối mà đi tìm cái ăn. Nghĩa bóng, câu này
muốn nói hễ đói bụng thì phải đi làm lụng kiếm lấy cái ăn.
Đồng tiền là son phấn con người – Son phấn tô điểm cho con người
xinh đẹp thêm. Đồng tiền cũng như son-phấn, có tiền thì đẹp mặt đủ vẻ,
không tiền thì đành chịu xấu mặt nhiều điều, cũng như người không có son
phấn mà tô-điểm. Câu này ca-tụng cái giá-trị của đồng tiền.
Đồng tiền tài nhân nghĩa kiệt – Vì đồng tiền-tài mà nhân nghĩa kiệt.
Câu này khuyên người ta không nên quá chú-trọng vào tiền-tài để đến nỗi
làm kiệt hết cả đường nhân nghĩa (lòng ăn ở tốt) giữa bà con, anh em, bạn
bè.
Đội xống nát nạ – Xống tức là cái váy. Nát là Dọa nạt, làm cho người
ta sợ hãi. Nạ là mẹ (tiếng cổ). Đội xống nát nạ : Đội váy dọa mẹ, ý nói
dùng thế-lực của người khác để lòe nạt những người có thể đẻ được ra
mình, có thừa thế-lực rồi (như mẹ có xống) tức là làm một việc lố-bịch tức
cười.
Đời cua cua máy, đời cáy cáy đào – Máy là lấy chân đào đất dần để
làm cái hang cái hốc mà ở, tức là cái mà cua. Đào nghĩa cũng như máy. Đời
con cua thì con cua máy lấy « mà » để ở, đời con cáy (một thứ cua nhỏ) thì
còn cáy tự máy lấy hốc mà ở. Đại ý câu này muốn nói đời cha thì cha lo,
đời con thì con lo. Cha mẹ không thể lo hết và không nên quá lo về tương-
lai người con.
Đũa mốc chòi mâm son – Đũa mốc là đũa cũ kỹ đã mốc ra, tức là đũa
xấu, chòi là với lên cao mà chọc, như chòi quả trên cây, đây nghĩa là với
