chỉ cốt để ý đến công-xá ; khi đi lấy vợ lấy chồng thì cốt xét xem người có
nhân nghĩa hay không. 3) Xét đầy-tớ xem có tốt không thì nên căn cứ vào
công việc của nó đã làm ; xét vợ chồng tốt hay xấu thì xem có nhân nghĩa
với nhau hay không.
Đầu trộm đuôi cướp – Đầu trộm là đứng đầu bọn trộm ; cùng bọn đi
ăn trộm thì vào nhà đầu tiên. Tay này phải có tài cán, can đảm lắm mới dám
xung phong như vậy. Vì nếu lộ thì bị bắt trước. Đuôi cướp là đi cuối cùng
khi bọn cướp rút lui. Kẻ ở lại cuối cùng là kẻ đánh tập hậu, đứng chiến cho
cả bọn yên-ổn rút lui. Kẻ này phải là người võ-nghệ cao-cường sức vóc
khoẻ mạnh và can-đảm nhất bọn thì mới đảm nhiệm nổi việc đó. Đầu trộm,
đuôi cướp trỏ gồm những tay trộm cướp cừ-khôi, đứng đầu hàng trộm
cướp.
Đầu xuôi đuôi lọt – Cái đầu mà chui qua hàng rào thì cái đuôi cũng
lọt qua được. Nghĩa bóng, câu này muốn nói việc gì cũng vậy, cốt ở bước
đầu. Hễ bước đầu mà xong-xuôi thì sau công việc sẽ chót-lọt chu-đáo.
Đem con bỏ chợ – Ngày xưa gặp những năm mất mùa kém đói, nhiều
người không nuôi nổi con nhỏ. Họ đem con ra giữa chợ rồi bỏ con đó, lẩn
trốn đi nơi khác. Đem con ra chợ bỏ, người ta hy-vọng rằng ở chợ đông
người, thế nào rồi cũng có người thương tình trẻ nhỏ, đem về nuôi nấng ;
dù bị cha mẹ bỏ đi, nhưng đứa trẻ cũng chắc chắn không đến nỗi chết đói.
Người ta thường mượn câu này để nói việc giắt diu giúp đỡ người quen biết
làm việc gì, rồi giữa chừng bỏ mặc, không giúp-đỡ chi nữa, khiến người ấy
bơ-vơ (như đứa con bị cha mẹ đem ra chợ bỏ.)
Đèn nhà ai nhà nấy rạng – Đèn nhà ai thì soi sáng nhà ấy. Nghĩa
bóng là việc nhà ai thì nhà ấy biết, người ngoài không biết rõ được.
Đẹp con người tươi con của – Con của là con vật nuôi trong nhà như
lợn, gà, chó, ngựa… Đẹp con người tươi con của là trong nhà : người thì
đẹp đẽ, vật thì tươi tỉnh khỏe mạnh, ý nói cảnh nhà thịnh vưọmg, sung
sướng, từ người tới vật đều được no-ấm đầy-đủ, vui-vẻ khỏe mạnh.
