không thể quay trở lại và bất lợi, và là một sự suy tàn. Lansing, thầy thuốc lão
khoa người Mỹ, đề xuất định nghĩa sau đây: “Một quá trình biến đổi tiệm tiến,
bất lợi, thông thường gắn liền với sự chuyển động của thời gian, trở nên rõ rệt
sau tuổi trưởng thành và tất yếu dẫn tới cái chết”.
Nhưng ngay lập tức, chúng ta vấp phải một khó khăn: cái từ bất lợi có nghĩa
thế nào? Nó bao hàm một sự đánh giá. Chỉ có tiến bộ hay thoái lùi đối với một
mục tiêu được đề ra. Từ ngày trượt tuyết tồi hơn các cô em gái, Marielle
Goitschel cho mình là người già trên lĩnh vực thể thao. Thứ bậc tuổi tác được
thiết lập trong lòng cuộc sống, và tiêu chí còn bấp bênh hơn nhiều. Cần biết
cuộc sống con người nhằm mục đích gì để quyết định những sự biến đổi nào làm
cuộc sống ấy cách xa mục đích hay đưa nó lại gần.
Đây là một vấn đề đơn giản nếu chỉ xem xét trong con người cơ thể của họ.
Mọi cơ thể đều có khuynh hướng tồn tại. Muốn vậy, phải tái lập thế cân bằng
mỗi khi nó bị tổn hại, tự vệ chống lại những sự xâm lược từ bên ngoài, có cách
nhìn bao quát nhất và kiên định nhất đối với cuộc sống. Theo viễn cảnh ấy, các
từ: bất lợi, thờ ơ, có hại, có một ý nghĩa rõ rệt. Từ lúc chào đời tới tuổi mười
tám, đôi mươi, quá trình phát triển của cơ thể có xu hướng tăng thêm cơ may
sống sót: nó mạnh lên, trở nên vững chãi hơn, nguồn lực lớn thêm, khả năng
ngày càng phát triển. Toàn bộ năng lực thể chất của cá nhân được phát triển tới
điểm đỉnh vào khoảng tuổi hai mươi. Vì vậy, trong hai mươi năm đầu, quá trình
biến đổi của cơ thể diễn ra trọn vẹn, có lợi.
Một số biến đổi không làm cho đời sống của cơ thể kém sút đi hay tốt đẹp lên,
chúng diễn ra một cách vô hại: chẳng hạn, hiện tượng thu teo của tuyến ức
(thymus) xảy ra ở tuổi thơ; hiện tượng thu teo các tế bào thần kinh mà số lượng
lớn hơn rất nhiều so với nhu cầu của cá nhân.
Còn những sự đổi thay bất lợi thì xảy ra rất sớm. Biên độ phạm vi điều tiết
giảm bớt từ tuổi lên mười. Giới hạn độ cao những âm thanh có thể nghe được
giảm bớt từ trước tuổi thiếu niên. Một hình thức trí nhớ thô sơ nhất định giảm
sút từ tuổi 12. Theo Kinsey, năng lực tình dục của đàn ông sút kém sau tuổi 16.
Những sự sút kém, rất hạn chế này, không cản trở quá trình phát triển của tuổi
thiếu niên và tráng niên đi theo một đường đồ thị đi lên dần.
Sau tuổi 20, và nhất là từ 30, bắt đầu xảy ra hiện tượng thu teo các cơ quan.
Đã nên nói tới quá trình già lão từ lúc này chưa? Chưa. Ở con người, bản thân
cơ thể không phải là tự nhiên đơn thuần. Những sự mất mát, biến chất, sút kém
có thể được bù đắp bằng những sự lắp ráp, nhũng hiện tượng tự động, một tri
