CHƯƠNG NĂM
MỞ VÀ KẾT CỦA TUỔI GIÀ.
TRẢI NGHIỆM CỦA THÂN THỂ
C
hết sớm hay sống già: không có sự lựa chọn nào khác. Thế nhưng,
như Goethe từng viết: “Tuổi tác chiếm đoạt chúng ta một cách bất ngờ”.
Mỗi người là chủ thể duy nhất đối với bản thân mình và chúng ta thường
ngạc nhiên khi số phận chung trở thành số phận của riêng mình: bệnh tật,
đoạn tuyệt, tang tóc. Tôi còn nhớ nỗi bàng hoàng của mình khi bị ốm lần
đầu tiên trên đời, tôi tự bảo mình: “Người đàn bà người ta khiêng trên chiếc
băng ca kia, chính là mình đây”. Nhưng những tai họa ngẫu nhiên dễ dàng
hội nhập với lịch sử của con người vì chúng đến với chúng ta trong hoàn
cảnh đặc thù của mình: tuổi già là một định mệnh, và khi nó xâm chiếm
cuộc sống, nó làm chúng ta bàng hoàng: “Việc gì xảy ra vậy? Cuộc sống
thôi mà, và tôi đã già” − Aragon từng viết như vậy. Thời gian trong vũ trụ
chuyển động, dẫn tới một sự biến đổi của cá nhân, điều đó làm chúng ta
sửng sốt. Lúc đã 40 tuổi, tôi vẫn bán tín bán nghi khi đứng trước một tấm
gương soi, bụng bảo dạ: “Mình đã 40!” Đứa trẻ sơ sinh, chú bé thiếu niên
đều có một lớp tuổi. Những điều cấm kỵ và nghĩa vụ nói chung chúng phải
tuân theo, thái độ của những người khác đối với chúng không cho phép
chúng quên điều đó. Đến tuổi trưởng thành, chúng ta không nghĩ tới nữa:
hình như khái niệm ấy không áp dụng cho chúng ta. Nó giả định là người ta
quay về quá khứ và tính sổ trong lúc hướng về tương lai, chúng ta từ từ
trượt từ ngày này qua ngày khác, từ năm này qua năm khác. Tuổi già là cái
đặc biệt khó được tự giác chấp nhận vì bao giờ chúng ta cũng xem nó như
một thứ xa lạ: phải chăng tôi đã trở thành một người khác trong lúc tôi vẫn
là chính bản thân mình?
