thấy bà run lập cập trên một chiếc ghế băng ngoài vườn. Một lần nữa bà
năn nỉ Tolstoï không đi gặp lão Tchertkov “đáng ghét” nữa. Phẫn nộ, ông
quyết định bỏ ra đi và để lại một bức thư không ghi địa chỉ. Bà ghi Nhật ký:
28 tháng mười: “L.N. Bất ngờ bỏ trốn. Ôi kinh hoàng! Thư cho biết
ông ấy vĩnh viễn từ bỏ cuộc sống bình yên của người già, để không ai đi
tìm kiếm. Chỉ mới đọc hết một đoạn, mình thất vọng chạy tới nhảy xuống
cái hồ bên cạnh...”
Buổi sáng Tolstoï ra đi bằng xe ngựa cùng với bác sĩ Makovitsky, sau
khi viết mấy dòng cho vợ. Họ đáp xe lửa và dừng lại ở tu viện Ôptina. Ông
định thuê một căn nhà gỗ gần một tu viện khác, ở Samoseđinô. Sacha, bà
con gái, có địa chỉ của ông, đến tìm và kể lại những cơn cuồng loạn của
Sonia, khuyên ông đi trốn xa hơn. Họ lại lên xe lửa, cùng với Sacha và cuối
cùng, Tolstoï hấp hối ở nhà viên trưởng ga ở Axtapôvô. Được các nhà báo
đưa tin, Sonia lảng vảng xung quanh ngôi nhà nhưng không được phép vào.
Bà sống thêm chín năm sau khi ông mất. Chỉ ít lúc trước khi bà qua đời,
năm 1919, bà mới hòa giải được với Sacha.
Thế là chúng ta đâu có chứng kiến cặp vợ chồng lý tưởng Robert
Burnes từng mơ ước. Thậm chí đối với những cặp từng sống hạnh phúc và
đoàn kết, tuổi già cũng thường là một yếu tố làm mất thăng bằng. Còn đối
với những cặp bị dằn vặt bởi những mối xung đột mà họ cố gắng vượt qua
được chăng hay chớ, thì tuổi tác làm trầm trọng thêm những sự đối kháng.
Cuộc chạy trốn của Juliette, thái độ gay gắt của bà đối với Blanche, chỉ có
một không hai trên đời. Thái độ bạo liệt của Sonia, sự cuồng loạn của bà
lên tới điểm đỉnh trong những năm cuối cùng của đời sống vợ chồng. Tình
trạng “leo thang” này có thể giải thích được một phần ở chỗ sự tước đoạt
người già cảm nhận gây nên những thái độ đòi hỏi và gây gổ. Cũng có thể
do tương lai không còn bao lâu nên hiện tại, họ có nhiều đòi hỏi: tình yêu,
lòng tin cậy, tất cả những sự thỏa mãn họ đòi hỏi, họ muốn được hưởng
ngay hay không bao giờ nữa. Trạng thái sốt ruột này khiến họ không dung
thứ bất cứ điều gì làm họ trái ý. Chúng ta chỉ có thể hoàn toàn hiểu nổi lòng
