bỏ mẹ dù sao cũng coi như chết rồi. Không đâu, mẹ mong cho những đứa
trẻ của con sống. Nhưng những chiếc áo phao con đeo vào cho chúng sẽ
không đảm bảo cho chúng sống được. Cuộc sống chỉ là cát bụi dính vào kẽ
chân. Cuộc sống là cát bụi dính vào răng lợi. Cuộc sống là ăn phải cát bụi.
Hoặc cuộc sống đang chết đuối. Rơi xuống nước, rơi xuống sàn.
Thời gian của mẹ đã gần hết. Mẹ sẽ phải nhờ đến sự giúp đỡ của những gì
là gần gũi nhất. Đã đến lúc phải kết thúc câu chuyện buồn này thôi. Không
phải mẹ nghi ngờ sự giúp đỡ của Vercueil. Đã đến lúc cuối rồi, mẹ chẳng
còn nghi ngờ gì anh ta nữa. Trong anh ta vẫn còn lảng vảng một chút lo
lắng cho mẹ, điều mà anh ta không thốt ra được. Mẹ đã ngã xuống và anh
ta đã kịp đỡ mẹ. Khi đến đây, không phải anh ta ngã mà được mẹ nâng đỡ
đâu. Bây giờ thì mẹ hiểu không phải mẹ ngã và anh ta nâng đỡ, mà cả hai
cùng ngã vào nhau, lảo đảo đứng dậy và từ đó đã tin cậy nhau.
Tuy thế mẹ có thể tưởng tượng còn lâu anh ta mới là y tá, là vú nuôi, là
người nuôi mẹ. Người anh ta khô cạn. Rượu anh ta uống không phải nước
mà là lửa. Có lẽ vì thế mà mẹ không thể tưởng tượng anh ta có con, vì tinh
trùng của anh ta khô, có màu nâu như của nhuỵ hoa hoặc cát bụ ở cái xứ sở
này.
Mẹ cần anh ta có mặt, an ủi, giúp đỡ, nhưng anh ta cũng cần mẹ giúp. Anh
ta cần cái thứ chỉ người đàn bà mới cho đàn ông được. Không phải quyến
rũ mà là quy nạp. Anh ta không biết yêu là thế nào. Mẹ không nói đến
những chuyển động của linh hồn mà một cái gì đơn giản hơn. Anh ta không
biết yêu, cũng như đứa trẻ chẳng biết yêu là thế nào. Không biết đâu là
khóa kéo, là nút khuy. Không biết cái gì sẽ đi đến đâu. Không biết làm như
thể nào và phải làm cái gì.
Càng gần đến lúc kết thúc, anh ta càng tỏ ra trung thực hơn. Tuy vậy mẹ
vẫn phải cầm tay anh ta để chỉ chỗ.
Mẹ nhớ hôm mẹ và anh ta cùng ngồi trong xe, anh ta đưa hộp diêm và bảo
mẹ làm đi. Mẹ rất phẫn nộ. Nhưng như thế thì mẹ đâu có công bằng với
anh ta? Hình như bây giờ anh ta đã quan niệm rõ về cái chết hơn một cô
gái đồng trinh quan niệm về tình dục. Cũng vẫn là tò mò như nhau thôi. Cái