TƯƠNG LAI CỦA MỘT ẢO TƯỞNG - Trang 40

không biết gì về chúng là rất chẳng-biết-gì-cả, và bất cứ ai là người thêm
chúng vào kiến thức của mình có thể tự xem là người giàu có hơn nhiều.
Dĩ nhiên, trong thế giới có nhiều những giảng dạy như vậy về những điều
khác loại nhất. Chúng có đầy ở mỗi bài dạy trong trường học. Chúng ta hãy
lấy môn địa lý. Chúng ta được cho biết rằng thị trấn Constance nằm trên hồ
Bodensee [41]. Một bài hát của học sinh cho biết thêm “nếu bạn không tin
điều đó, đến mà xem”. Xảy ra cho tôi là đã có dịp từng ở đó, và tôi có thể
xác nhận sự kiện rằng thị trấn xinh xắn đó nằm trên bờ của một vùng nước
trải dài rộng, mà tất cả những người sống quanh nó gọi là Bodensee; và bây
giờ tôi hoàn toàn được thuyết phục về tính chính xác của khẳng định địa lý
này.
Trong kết nối này, nhắc nhở tôi về một kinh nghiệm khác, rất đáng chú ý.
Tôi đã là một người luống tuổi, khi tôi đã lần đầu tiên đứng trên đồi
Acropolis ở Athens, giữa những di tích của đền thờ, nhìn ra trên biển xa màu
xanh. Một cảm giác ngạc nhiên trộn lẫn với niềm vui của tôi. Nó dường như
muốn nói: “Như thế là thực đúng thực, đúng như chúng ta đã được học trong
trường!” Phải đã là nông cạn và yếu đuối biết bao sự tin tưởng của tôi lúc đó
vào sự thật từ những gì tôi được nghe, nếu tôi bây giờ có thể ngạc nhiên
được như vậy! Nhưng tôi sẽ không nhấn mạnh quá nhiều vào ý nghĩa của
kinh nghiệm này, vì sự ngạc nhiên của tôi đã có thể đã có một giải thích
khác, vốn nó đã không xảy ra với tôi vào thời điểm đó, và nó thuộc về một
bản chất chủ quan hoàn toàn và nó đã có dính líu với tính chất đặc biệt của
địa điểm [42].
Tất cả những giảng dạy như thế này, sau đó, đòi hỏi niềm tin vào những nội
dung của chúng, nhưng không phải không có căn cứ cho những tuyên đòi
của chúng. Chúng được đưa ra như là kết quả cô đọng của một quá trình suy
tưởng lâu dài dựa trên quan sát, và chắc chắn cũng trên những suy luận. Nếu
bất cứ ai muốn tự mình đi qua quá trình này, thay vì chấp nhận kết quả của
nó, họ chỉ cho anh ta thấy làm thế nào để bắt đầu về nó.
Hơn nữa, nguồn gốc của kiến thức truyền đạt từ họ, thêm nữa, luôn luôn
được đem cho chúng ta, chỗ nào mà nguồn đó không phải là hiển nhiên, như
là trong trường hợp những khẳng định về địa lý. Thí dụ, trái đất có hình