Ý tưởng này nghe có vẻ đơn giản và thú vị, nó đã tạo cảm hứng cho những dự
đoán lạc quan. Chúng ta đã có nhiều thành tựu trong những năm 1950 và 1960.
Các nhà khoa học đã thiết kế được máy tính đánh cờ đam và cờ vua, giải các định
lý đại số, nhận biết và nhặt các khối vật thể. Năm 1965, nhà tiên phong AI
Herbert Simon khẳng định “Trong 20 năm nữa, máy móc sẽ làm được bất kỳ việc
gì con người có thể thực hiện.” Năm 1968, bộ phim 2001 giới thiệu đến chúng ta
HAL - chiếc máy tính biết nói chuyện và điều khiển tàu liên sao bay tới Sao Mộc.
Nhưng rồi, AI gặp phải bức tường trở ngại. Các tiến bộ chậm hẳn lại khi đối mặt
với hai rào cản chính: nhận dạng mẫu và nhận thức cơ bản. Robot có thể nhìn tốt
hơn chúng ta nhiều lần, nhưng chúng lại không hiểu những gì chúng thấy. Đứng
trước cái bàn, chúng chỉ thấy những đường thẳng, hình vuông, hình tam giác và
hình ovan. Chúng không thể kết hợp những chi tiết đó với nhau và đưa ra nhận
diện tổng thể. Chúng không hiểu khái niệm “cái bàn” (tableness). Do vậy chúng
gặp khó khăn khi đi lại trong phòng, nhận diện đồ đạc và tránh chướng ngại vật.
Robot có thể lạc hoàn toàn khi đi trên đường, bởi chúng sẽ chỉ thấy một rừng
đường thẳng, hình tròn và hình vuông thay cho em bé, cảnh sát, chó và cây.
Trở ngại khác là nhận thức cơ bản. Chúng ta biết nước thì ướt, dây có thể dùng để
kéo nhưng không thể đẩy, khối có thể đẩy nhưng không kéo được và người mẹ thì
lớn tuổi hơn con gái. Đó là những điều rất hiển nhiên với chúng ta. Nhưng ta học
được những tri thức đó từ đâu? Chẳng có công thức toán nào chứng minh dây
không thể dùng để đẩy. Ta lượm nhặt được những sự thật này thông qua trải
nghiệm và va chạm với thực tế. Ta học từ “trường đời”.
Mặt khác, robot không có khả năng trải nghiệm cuộc sống. Ta phải “xúc” vào tận
miệng chúng từng dòng mã máy tính một. Một số người từng cố gắng mã hóa
toàn bộ nhận thức cơ bản, nhưng số lượng quá lớn. Bằng trực giác, một đứa trẻ
bốn tuổi đã biết về vật lý, sinh học và hóa học nhiều hơn cả chiếc máy tính tối tân
nhất.
THỬ THÁCH DARPA
