Tân hay Láng Hạ ở trong thành phố chúng ta bây giờ. Phụ huynh
đám thanh niên này thường là những “cán bộ” có chút công lao được
Nhà nước cấp cho một căn hộ tập thể, một khoản lương hưu và rất
nhiều tham vọng cùng sĩ diện. Đám con cái của họ được ăn học tử tế
nhưng vô tích sự, vẫn luôn khinh rẻ người bình dân “hạ lưu” nhưng lại
không biết cách xoay trở để gia nhập vào tầng lớp “thượng lưu”
nhiều tiền của và thế lực ở trong xã hội thế nào. Rất nhiều
người cứ loay hoay như thế cho đến hết cả đời người.
Bấy giờ tôi được đưa về Sở Y tế tỉnh... và tôi cùng một số người
nữa trong khi chờ đợi sắp xếp công việc thì được cử đi khảo sát về
tình hình sức khỏe dân chúng và vệ sinh dịch bệnh ở các địa phương.
Gần một tháng ròng, chúng tôi loanh quanh ở các bản của người
Mường vùng tả ngạn sông Đà. Từ trước đến nay tôi ở thành phố,
sống trong các “chuồng chim” và “chuồng cọp” của nhà tập thể
chung cư, đây là lần đầu tôi được “sổ lồng”. Tôi ngờ ngợ nhận ra vẻ
đẹp của tự nhiên hoang dã và tôi vừa thích thú, vừa sợ hãi trước vẻ
đẹp ấy. Trong khi khám bệnh cho người miền núi, tôi ngạc nhiên
nhận thấy họ gần như chẳng có bệnh tật gì cả, thậm chí cả ở những
người cao tuổi cũng vậy. ở khoảng độ tuổi từ 50 trở ra, nếu là người
dân thành phố vẫn sống trong các khu tập thể chung cư như bố mẹ
tôi thì chắc chắn mỗi người là một ổ bệnh, mỗi năm họ đều phải
nhét vào bụng mình hàng vốc thuốc đủ loại. Thần kinh luôn căng
thẳng, họ rất dễ xúc động hoặc dao động, tình trạng nhàn rỗi làm
cho các cơ bắp nhão ra, máu chảy chậm lại, ánh mắt nhìn của họ trở
nên lờ đờ hoặc khuất tất. ở những người “dân tộc”, lao động và sự
điều chỉnh tự nhiên khiến họ có được tình trạng sức khỏe tương
đối thăng bằng. Đa số những người mà tôi khám bệnh, tôi nhận
thấy tình trạng thần kinh của họ gần như “tuyệt hảo”, họ không
nghĩ ngợi, không lý sự phân tích, họ chẳng cần đến triết học và lô-
gic làm gì. Ngoài một số bệnh thông thường do vệ sinh kém và do
