bàn tay”, đấy cũng là Kim, Mộc, Thuỷ, Hỏa, Thổ. Trong truyện, Biên
từ đầu đến cuối không nói một câu nào.
Năm 1979, ở rừng Tây Bắc toán thợ xẻ (người làng Chuông,
Chương Mỹ, Hà Tây) có tác giả tham gia từng sống hai tháng trong
rừng. Chúng tôi đã chôn một người chết vì bệnh uốn ván ở trong
núi… Anh ta tên là Biên. Đến bây giờ anh ta vẫn chẳng nói một câu
nào.
Những bài học nông thôn
Nghệ thuật viết văn là nghệ thuật thấy và cảm: nhìn thấy con
người, nhìn thấy sự vật và cảm nhận về con người đó, sự vật đó.
Xtăngđan nhận xét: “Để hiểu một người thì theo dõi mình là đủ; để
hiểu nhiều người, cần phải tiếp xúc với họ”. Những chuyến đi về
nông thôn rất bổ ích cho những “nhà văn thành thị”. Song, “nhìn
thấy” thì có thể có nhiều người “nhìn thấy” nhưng “cảm nhận” nó,
không phải là việc dễ dàng, không phải ai cũng làm được. Sau nữa, lại
phải biết cách diễn đạt, truyền sự cảm nhận ấy cho bạn đọc “một
cách nghệ thuật”.
Kiếm sắc, Vàng lửa, Phẩm tiết
Bộ ba truyện ngắn lịch sử liên hoàn này viết trong thời kỳ báo
“Văn nghệ” sôi động nhất (khoảng 1988) với vị Tổng biên tập báo trứ
danh là nhà văn Nguyên Ngọc. Đáng lẽ ra sẽ còn có vài ba truyện
ngắn liên hoàn kiểu này nữa nếu như nhà văn Nguyên Ngọc không
bị cách chức. Truyện thứ 4 đã được viết xong kể về đứa con của
Đặng Phú Lân và Ngô Thị Vinh Hoa. Bản thảo bị đốt đi vào năm
1991.
Sang sông