H
12
DẪN CHỨNG CHỌN LỌC TRONG
MỘT NỀN THƯƠNG NGHIỆP HỢP
PHÁP
aley và bác Tom vẫn ngồi trong một chiếc xe lắc la lắc lư trên
con đường dài. Mỗi người mải miết theo đuổi ý nghĩ riêng
của mình. Có điều lạ là tuy hai người ngồi bên nhau, họ cùng
có một đôi mắt, đôi tai, đôi chân, đôi tay như nhau và trước
mắt họ là những cảnh vật giống nhau, nhưng ý nghĩ của họ khác nhau
một cách lạ lùng!
Chẳng hạn như gã Haley: trước hết, hắn nghĩ đến cái thân thể
chắc nịch của bác Tom và nhẩm tính giá cả có thể bán được, nếu khi
ra đến chợ, bác vẫn khỏe mạnh như hiện nay. Hắn còn nghĩ cách làm
sao mua được đủ "lô" hàng, và nghĩ đến giá trị hàng hóa của những
người nô lệ đàn ông, đàn bà, trẻ con hãy còn nằm trong dự kiến
nhưng đã hợp thành lô hàng của hắn. Thế rồi hắn nghĩ đến chính bản
thân hắn, và sung sướng thấy mình nhân đạo quá. Bọn con buôn khác
xích chân, xiềng tay những người da đen; còn hắn, hắn chỉ cần xiềng
có chân, bởi vì những người nô lệ có thái độ khá tốt. Nghĩ đến sự bạc
bẽo của loài người, hắn thở dài. Ngay cả bác Tom kia cũng có thể
không đánh giá được hết những phẩm chất tốt đẹp của hắn. Hắn ngạc
nhiên thấy hắn vẫn có lòng tốt như vậy, sau bao thất bại chua cay...
Còn bác Tom, bác nhớ đến một đoạn trong một quyển sách, nay
không còn mấy ai đọc nữa. Đoạn văn ấy nói về đời người giống như
một buổi dừng chân trên trái đất; nói về cái xứ sở mà Đấng Vĩnh Cửu
dành cho ta. Từ xưa, lời hứa hẹn ấy đã có tác dụng kì diệu đối với
những con người giản dị; như một hồi kèn trận thúc giục, nó tăng
cường lòng can đảm, nghị lực và tinh thần phấn khởi ở bất cứ nơi
nào chỉ còn tuyệt vọng.
Haley rút ở túi ra vài tờ báo, mải miết đọc những lời rao vặt. Vốn
