Chữ Nhân Hoạch
Tùy Đường Diễn Nghĩa
Dịch Giả: Lê Văn Đình
Dịch Thơ: Lê Văn Uông
Hồi Thứ Hai Mươi Mốt
Mượn quán rượu, kết nghĩa kim lan,
Xưng hô tên, nổi tiếng hào kiệt.
Thơ rằng:
Vác cày ông lão khóc sướt mướt
Vườn ruộng năm năm lo đứt ruột
Quan huyện tô thuế mãi mãi tăng
Nộp thu, thu nộp đủ sao được
Nịnh ông lớn khấu hao đóng bù
Bòn dân ngu dọa nạt đốc thúc
Con trẻ khóc, đói rét bủng beo
Vợ không quần cầm cố bán chác
Mông đít chục trận đòn nát nhừ
Nhà tranh ba đợt thuế quang lắc
Lăn lóc suối giọt lệ không khô
Tối tăm đường đưa chân nhắm mắt
Nào ai vẽ giúp bức tranh dân
Dâng lên vua ngắm cảnh khổ cực.
Dân đen ăn ở trên đất vua, mùa thu nộp lương mùa hạ đóng thuế là lẽ
đương nhiên. Nhưng cái khổ chính là ở chỗ, không thu hoạch mà vẫn phải
lo nợ nhà vua, gặp mùa việc thì lại phải phu dịch. Giả như mỗi phủ phải
đóng ba nghìn lạng bạc, nhưng có bao giờ đúng thế cho đâu, chỉ vì cả đám
quan nha lòng tham không cùng, thừa cơ này mà kiếm lợi, liền tìm cách
thêm thắt, bớt xén, nào là dịch phí, nào là lộ phí, nào là hao hụt, tất cả đều
