chết sắp đến và sự tiếc thương vô vọng tuổi xuân đã mất. Có thể còn có sự
hối hận những hành động hủ bại trong quá khứ, những bất hạnh hằng ngày
trong cuộc sống gia đình của kẻ gọi là thành công. Có thể là đối với họ
không còn một ông Phật nào để quỳ gối. Nhưng với một cô gái đẹp trần
truồng trong vòng tay, họ có thể rơi những giọt lệ lạnh giá, họ có thể chìm
đắm trong những tiếng khóc nghẹn ngào, những lời rên rỉ bi thương, nhưng
người con gái ngủ không biết và không hề tỉnh dậy. Những ông lão đó
không cảm thấy xấu hổ và lòng tự ái của họ không bị tổn thương. Họ tự do
luyến tiếc, tự do than vãn. Nhìn dưới góc cạnh này, những "Người đẹp ngủ"
chẳng phải là những ông Phật sống sao?” (dịch theo bản tiếng Pháp của
René Sieffert, Les belles endormies, trong tuyển tập Kawabata, Albin
Michel, trích dịch trang 1210).
Năm 1960, khi Kawabata bắt đầu viết Người đẹp ngủ, ông 61 tuổi, 12
năm sau, ông tự tử. Cái chết của Kawabata, không ầm ỹ, không dàn cảnh
như cái chết của Mishima, đệ tử của ông, hai năm trước. Hai tài năng khác
nhau, hai cá tính khác nhau, hai phong cách văn chương khác nhau: một
người tìm tĩnh và một người tìm động. Cái chết của Kawabata âm thầm rền
như tiếng núi; cô đơn lạnh lẽo như những người con gái ngủ trong lữ quán
tối tăm, vì bị tiêm quá liều lượng hay vì một cụ già nào đó, trong lúc lẫn, kể
cả cụ Eguchi, chưa lẫn, đã tưởng nàng là con búp bê có thể "làm gì " cũng
được. Người con gái ngủ là một tuyệt tác chua cay nhất và cũng đau đớn
nhất mà người ta có thể viết được về những kiếp người gần đất xa trời, về
cái gọi là chết thật và cái gọi là chết mê. Nó là những lời thăm dò cuộc
sống đang chết và sau chết, cũng là lời chót Kawabata gửi lại cho nhân thế.
Năm 2005
(In theo bản do tác giả gửi,
đã biên tập lại với sự cho phép của tác giả)
Chú thích:
