Về thơ , ông đạt đến nghệ thuật sáng tạo hình ảnh tuyệt vời với một trí
tưởng tượng phong phú . Ông còn là một hoạ sĩ để lại hơn ba ngàn bức
tranh vẽ những nơi chốn mà ông đã nhìn ngắm hoặc ghi nhớ . Nhờ đó mà ý
tưởng , tứ thơ biến thành hình ảnh một cách tự nhiên trong thơ ông . Ông sử
dụng nhạc điệu và gieo vần rất đa dạng qua từng khổ thơ gây ấn tượng
mạnh mẽ . Bên cạnh âm điệu trữ tình còn có âm điệu trào phúng và âm điệu
hùng ca .
Về kịch , ông đã sử dụng nghệ thuật tương phản , một biện pháp tu từ
qua những cặp nhân vật song hành thể hiện yếu tố trác việt và yếu tố thô
kệch , cái cao cả và cái thấp hèn , thiện và ác . Ông bỏ hai quy tắc duy nhất
thời gian và duy nhất địa điểm và chỉ giữ lại quy tắc duy nhất hành động .
Từ đó mà ông đã viết những vở chính kịch lãng mạn trộn lẫn cái bi và cái
hài , không phân chia rạch ròi bi kịch và hài kịch như kịch cổ điển chủ
nghĩa .
Về tiểu thuyết , nghệ thuật của Hugo đổi mới , rất đa dạng . Ông phát
huy trí tưởng tượng để hư cấu cốt truyện đồng thời sử dụng nhiều chi tiết ,
nhiều tình tiết cụ thể từ đời sống thực tế để xây dựng các nhân vật . Một số
nhân vật trung tâm là nhân vật lãng mạn vì tính cách nhân vật diễn tiến theo
ý định chủ quan của nhà văn . Kết cấu tiểu thuyết rất chặt chẽ trong từng
chương , từng quyển và toàn bộ tác phẩm , thường tạo nên sự bất ngờ , hấp
dẫn . Văn xuôi đầy chất thơ tuy đôi lúc có phần khoa trương , bộc lộ khát
vọng chân thành của Hugo .
.
Chú thích :
Cách mạng 07/1830 : Cuộc cách mạng lật đổ chế độ Phong kiến
phục hồi trong 15 năm sau khi Napoleon I thất bại ( 1815 - 1830 )
Chủ nghĩa cổ điển : Trào lưu văn học lớn ở Pháp trong thế kỉ XVII .
Có tài liệu ghi là 19 năm . Trong "Mười thế kỉ văn chương Pháp"
của Pie Đơxuyxo ( NXB Bôđa , Pari ) ghi là 15 năm ( tập 3 - trang 41 )
Cuộc cách mạng vô sản đầu tiên của nhân dân lao động Pháp thành
lập chính quyền gọi là Công xã Pari .
