đám lính viễn chinh ấy. Quả đạn chỉ giết được hai tên Pháp và một người
Việt, nhưng mật thám Pháp bắt nhốt 254 người bị tình nghi, trong đó có
Nguyễn Khắc Cần và sáu người nữa bị xử tử hình, kéo theo hàng loạt án tù
giam và biệt xứ khác.
Nhắc lại kinh nghiệm cũ Nguyễn Thái Học bảo Viên:
- Mỗi năm, thực dân Pháp khai thác cao su ở nước ta, thu lợi cho chúng
gần 310 triệu Phật lăng, mà tiền lương chúng trả cho công nhân chưa đầy
40 triệu! Tội bóc lột không chối cãi vào đâu được! Giết Bazin là đúng! Tuy
nhiên, hiện nay đa số các đồng chí trong các cấp lãnh đạo của Đảng, đều
nằm trong sổ bìa đen của mật thám Pháp. Chúng chỉ chờ cơ hội là ra tay
bắt. Nay nếu ta vội giết Bazin thì sẽ tạo cớ cho thực dân Pháp khủng bố
toàn diện. Vậy khuyên các đồng chí bình tâm để ra sức lo việc lớn. Bazin
chẳng qua chỉ là một cành cây. Hễ cây đổ thì cành sẽ đổ theo!
Viên thất vọng chẳng biết nói sao, đứng sớ rớ một chút rồi chào từ giã.
Đứng bên đảng trưởng Nguyễn Thái Học là ủy viên Hoàng Văn Đào, trước
đây phụ trách vận động ở Thanh Hóa, mới được mời về tăng cường cấp
trung ương. Anh nghiêm nghị nhắc Viên:
- Đó là lệnh Tổng Bộ. Đồng chí cần chấp hành!
Viên vâng dạ rồi lầm lũi trở về. Lệnh của đảng trưởng rõ ràng như thế,
nhưng Viên lại tự vạch cho mình một hướng đi khác, nhất là xung quanh
anh có khá đông đồng chí giục anh ra tay. Anh phải giết Bazin để đồgn bào
và đồng chí tin tưởng vào sức mạnh của Việt Nam Quốc Dân Đảng. Anh tự
trấn an mình rằng anh hành động là vì Đảng chứ không phải vì cá nhân anh.
Trong tâhm sâu, Viên cũng có chút "cạnh tranh" với Việt Nam Thanh Niên
Cách Mệnh Đồng Chí Hội lúc này cũng tung cán bộ đi khắp nơi để vận
động quần chúng. Cũng giống như quan điểm của Tổng Bộ, Viên không thù
ghét Thanh Niên Cách Mệnh Đồng Chí Hội. Nhưng Viên thấy cần phải làm
một cái gì nổi đình nổi đám để nâng cao uy tín của Quốc Dân Đảng. Ám sát
