AQ lại có tính tự cao. Cả bấy nhiêu mặt dân trong làng Mùi, y tuyệt
nhiên không đếm xỉa đến ai cả. Cho đến hai cậu đồ trong làng cũng vậy, y
vẫn xem thường hết sức. Phù cậu đồ giả, ngày sau có thể thành thầy tú giả
dã (3). Cụ Cố nhà họ Triệu và cụ Cố nhà họ Tiền là hai người mà trong
làng ai ai cũng kính trọng, bởi vì hai cụ gia tư đã giàu có, lại hai cậu con là
hai cậu đồ; thế mà chỉ một mình AQ là không ra vẻ sùng bái lắm. Y nghĩ
bụng: "Con tớ ngày sau lại không làm nên, to bằng năm bằng mười lũ ấy
à!" (4). Hơn nữa AQ lại có thể lên mặt với cả làng Mùi ở chỗ y đã lên
huyện (5)mấy bận, mặc dù y có trọng gì lũ phố phường! Thì chẳng hạn,
như cái ghế dài ba thước, rộng ba tấc, ở làng Mùi gọi là cái "ghế dài", AQ
cũng gọi là "ghế dài", thế mà trên huyện, gọi là "tràng kỷ"! Y nghĩ bụng:
"Gọi thế là sai! Là đáng cười!" Ở làng Mùi, rán cá, người ta bao giờ cũng
cho thêm một vài lá hành dài bằng ba đốt ngón tay, thế mà trên huyện, họ
lại cho nhánh hành thái nhỏ vào, AQ nghĩ bụng: "Thế là sai, là đáng cười!".
Nhưng người làng Mùi là những người nhà quê, chưa hề đi đâu cả, lại
chẳng đáng cười hơn ai hết hay sao? Một đời chúng nó chưa hề biết trên
huyện người ta rán cá như thế nào kia mà. (6)
-----
(1) AQ không có dũng khí phản kháng, mà lại tìm cách tự lừa dối
mình, vin vào dòng họ của mình, cho mình hơn người khác. Đó cũng là
khía cạnh của "phương pháp thắng lợi tinh thần" của AQ. Nói rộng ra, đó
cũng là chủ nghĩa quốc túy, chủ nghĩa phục cổ, tự cao tự đại, về dân tộc, về
văn minh tinh thần của giai cấp phong kiến thống trị Trung Quốc thời bấy
giờ.
(2) Về thành phần AQ, trước đây có hai ý kiến: Một ý kiến cho rằng
AQ là "dân vô sản lưu manh", một ý kiến cho là "bần cố nông". Xem đoạn
này thì rõ ràng ý kiến sau đúng hơn. Nghề của chú ta làm "công vặt" cho
các nhà địa chủ ở thôn quê. Trong bài Thơ gửi ban biên tập tuần báo kịch
(tập Thà giới đình), Lỗ Tấn có viết: "Theo ý tôi, AQ trạc ba mươi tuổi, hình
