nghỉ ngày chủ nhật, ông làm sổ sách, nhờ đó ta có một hồ sơ hoàn chỉnh về
hoạt động của ông. Quả thật, hệ thống thuế hàng hóa nội địa có hồ sơ ghi
chép hết sức tỉ mỉ. Các cán bộ thuế duy trì ba loại hồ sơ, không được mâu
thuẫn với nhau, và giả mạo hồ sơ là một tội nghiêm trọng. Chính phủ nhiều
nước nghèo ngày nay còn chưa đạt tới được mức độ giám sát đáng kể như
thế này đối với xã hội, thế mà đây là năm 1710. Quan trọng không kém, sau
năm 1688, nhà nước bắt đầu bổ nhiệm dựa vào tài năng thay vì chính trị, và
phát triển một cơ sở hạ tầng vững chắc để điều hành đất nước.
CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP
Cuộc Cách mạng công nghiệp được bộc lộ trong mọi khía cạnh của
nền kinh tế Anh. Đã có những cải tiến lớn trong giao thông vận tải, luyện
kim và năng lượng hơi nước. Nhưng lĩnh vực đổi mới quan trọng hơn cả là
việc cơ giới hóa và sự hình thành các nhà máy (hay công xưởng) nhằm tổ
chức sản xuất trong ngành dệt. Quá trình năng động này được cởi trói nhờ
vào sự thay đổi thể chế hình thành từ cuộc Cách mạng Vinh quang. Quá
trình này không chỉ đơn thuần là xóa bỏ các thế lực độc quyền trong nước,
vốn đã đạt được từ năm 1640, hay các loại thuế khác nhau hay sự tiếp cận
tài chính, mà còn là việc tổ chức lại một cách cơ bản các thể chế kinh tế
thuận lợi cho các nhà phát minh và các nghiệp chủ, dựa vào sự hiện hữu
của các quyền sở hữu tài sản bảo đảm hơn.
Chẳng hạn như việc cải thiện tính chắc chắn và hiệu quả của quyền sở
hữu tài sản đóng vai trò quan trọng trong cuộc “cách mạng giao thông”, lát
đường cho Cách mạng công nghiệp. Hoạt động đầu tư vào kênh đào và
đường sá (đường thu phí) gia tăng ồ ạt sau năm 1688. Các hoạt động đầu tư
này, thông qua việc giảm chi phí giao thông, đã tạo điều kiện tiên quyết cho
cuộc Cách mạng công nghiệp. Trước năm 1688, việc đầu tư vào cơ sở hạ
tầng bị cản trở bởi các đạo luật tùy tiện của các vị vua Stuart. Sự thay đổi
thể chế sau năm 1688 được minh họa sống động qua câu chuyện dòng sông
Salwerpe ở Worcestershire nước Anh. Năm 1662, Quốc hội thông qua một
