phú của Mexico, thu nhập hộ gia đình bình quân ở đây chỉ vào khoảng 1/3
so với Nogales thuộc bang Arizona. Hầu hết người trưởng thành ở Nogales
bang Sorona không có bằng trung học phổ thông, và nhiều thanh thiếu niên
không đến trường. Các bà mẹ phải lo lắng về tỷ lệ tử vong sơ sinh cao.
Điều kiện y tế công cộng yếu kém có nghĩa là sẽ không ngạc nhiên khi thấy
người dân Nogales bang Sorona không thọ như những người láng giềng
phương bắc. Họ cũng không được tiếp cận nhiều tiện ích công cộng. Đường
sá xuống cấp ở phía nam bờ rào. Luật pháp và trật tự lại còn tệ hơn. Tỷ lệ
tội phạm cao, và thành lập doanh nghiệp là một hoạt động đầy rủi ro.
Chẳng những bạn có nguy cơ bị cướp bóc, mà việc xin đủ các loại giấy
phép và hối lộ đủ mọi cấp chỉ để thành lập doanh nghiệp không thôi đã là
một nỗ lực chẳng dễ dàng. Người dân Nogales bang Sorona mỗi ngày phải
sống với các chính khách tham nhũng và kém năng lực.
Trái với những người láng giềng phương bắc, nền dân chủ là một trải
nghiệm mới đối với họ. Mãi đến những cuộc cải cách chính trị năm 2000,
Nogales bang Sorona, cũng như phần còn lại của Mexico, vẫn chịu sự kiểm
soát đầy tham nhũng của đảng Cách mạng thể chế (PRI).
Làm thế nào hai nửa của một vùng đất mà thực chất là cùng một thành
phố lại có thể khác nhau đến thế? Chẳng có sự khác biệt gì về địa lý, khí
hậu, hay các loại bệnh tật phổ biến trong vùng, vì không có gì ngăn cản
mầm bệnh không qua lại giữa Hoa Kỳ và Mexico. Lẽ dĩ nhiên, điều kiện y
tế rất khác nhau, nhưng điều này không liên quan gì đến môi trường bệnh
tật; đó là vì người dân phía nam biên giới sống với điều kiện vệ sinh yếu
kém và thiếu sự chăm sóc y tế tươm tất.
Nhưng biết đâu dân chúng rất khác nhau. Có thể nào người dân
Nogales bang Arizona là con cháu của dân di cư từ châu Âu, trong khi
người dân phía nam là hậu duệ của những người Aztec? Không phải vậy.
Nguồn gốc của người dân ở hai bên biên giới khá giống nhau. Sau khi
Mexico giành được độc lập từ Tây Ban Nha vào năm 1821, vùng đất xung
