Trong các thể chế kinh tế dung hợp, của cải không tập trung vào tay
một nhóm thiểu số để có thể sử dụng sức mạnh kinh tế nhằm gia tăng
quyền lực chính trị một cách không cân xứng. Hơn nữa, trong các thể chế
kinh tế dung hợp, lợi ích từ việc nắm giữ quyền lực chính trị cũng có giới
hạn hơn, qua đó làm yếu đi các động cơ khuyến khích mọi nhóm và mọi cá
nhân mới phất lên và giàu tham vọng, ra sức giành lấy quyền kiểm soát nhà
nước. Sự tụ họp các yếu tố này vào một thời điểm quyết định, bao gồm sự
tương tác giữa các thể chế hiện hữu, các cơ hội và thách thức mang lại vào
thời điểm quyết định, cùng nhau đưa đến sự khởi đầu của các thể chế dung
hợp, như trường hợp nước Anh cho thấy. Nhưng một khi đã có các thể chế
dung hợp này, ta không còn cần đến sự hội tụ các yếu tố này để chúng tồn
tại. Các vòng xoáy đi lên, mặc dù vẫn phụ thuộc vào yếu tố ngẫu nhiên
quan trọng, sẽ giúp đảm bảo sự liên tục thể chế và thậm chí còn mở ra một
quá trình động học đưa xã hội tiến tới tính dung hợp ngày càng cao hơn.
Trong khi các vòng xoáy đi lên làm cho các thể chế dung hợp tồn tại
lâu dài, các vòng xoáy đi xuống tạo ra áp lực vững chắc hướng đến sự tồn
tại dai dẳng của các thể chế chiếm đoạt. Lịch sử không phải là định mệnh,
và các vòng xoáy đi xuống không phải là không thể phá vỡ như chúng ta sẽ
tìm hiểu kỹ hơn trong chương 14, nhưng chúng dai dẳng. Các vòng xoáy đi
xuống tạo ra một quá trình phản hồi tiêu cực mãnh liệt, trong đó các thể chế
chính trị chiếm đoạt hun đúc các thể chế kinh tế chiếm đoạt, rồi đến lượt
mình, các thể chế kinh tế chiếm đoạt lại tạo thành bệ đỡ cho sự tồn tại dai
dẳng của các thể chế chính trị chiếm đoạt. Chúng ta đã thấy điều này rõ
ràng nhất trong trường hợp của Guatemala, ở đó cùng một giới quyền thế
nắm giữ quyền lực, thoạt đầu là dưới thời thực dân, rồi sau đó là dưới thời
độc lập qua hơn bốn thế kỷ; các thể chế chiếm đoạt làm giàu cho giới
quyền thế, và của cải của họ tạo thành nền tảng cho sự liên tục thống trị của
họ.
Quá trình vòng xoáy đi xuống này cũng thể hiện rõ ràng qua sự tồn tại
dai dẳng của nền kinh tế đồn điền ở miền nam Hoa Kỳ, ngoài ra nó còn cho
