bao gồm những khế ước mang tính tự nguyện hơn. Quyền kiểm soát của
nhà nước lên giá thành các mặt hàng nông nghiệp ngày được nới lỏng. Ở
thành thị, các tập đoàn nhà nước được giao thêm quyền tự trị, và 14 “thành
phố mở” được xác lập, thu hút nhiều nguồn đầu tư nước ngoài.
Nền kinh tế ở nông thôn phát triển trước nhất. Việc áp dụng những
chính sách khích lệ đã làm năng suất nông nghiệp tăng cao đáng kể. Năm
1984, sản lượng lương thực đã cao hơn 1/3 so với năm 1978, mặc dù số
lượng người tham gia sản xuất ít hơn. Nhiều người đã làm việc trong các
ngành công nghiệp nông thôn mới, gọi nôm na là các xí nghiệp hương trấn.
Tuy nằm ngoài kế hoạch công nghiệp hóa đất nước, những điều này đều
được phép phát triển sau năm 1979, thời điểm mà Trung Quốc chấp thuận
cho các công ty mới được tham gia thị trường và cạnh tranh với các công ty
nhà nước. Dần dần các chính sách khuyến khích kinh tế cũng được đưa vào
lĩnh vực công nghiệp, mà cụ thể là len lỏi vào hoạt động của các công ty
nhà nước, mặc dù tại thời điểm này chưa hề có một dấu hiệu nào của sự tư
hữu hóa, điều mà phải đến giữa thập niên 1990 mới xuất hiện.
Việc loại bỏ những thể chế kinh tế có tính chiếm đoạt và thay bằng
những thể chế có tính dung hợp hơn đã đem lại sự hồi sinh cho Trung
Quốc. Những bước khởi đầu tích cực trên thị trường nông nghiệp và công
nghiệp mà theo sau là nguồn đầu tư nước ngoài và kỹ thuật đã đưa Trung
Quốc lên con đường phát triển kinh tế vượt bậc. Như chúng ta sẽ bàn luận
kỹ hơn ở chương kế tiếp, đây vẫn là sự phát triển diễn ra trong khuôn khổ
của thể chế chính trị chiếm đoạt, cho dù thể chế chính trị này không hà
khắc như những thể chế dưới thời Cách mạng Văn hóa và các thể chế kinh
tế đã phần nào trở nên khá dung hợp. Tuy nhiên những điều này không làm
lu mờ tính cấp tiến trong những biến đổi của thể chế kinh tế. Ngay cả khi
không thay đổi về thể chế chính trị thì Trung Quốc cũng đã phá vỡ khuôn
mẫu. Tương tự như Botswana và miền Nam nước Mỹ, những biến đổi
trọng yếu diễn ra ở thời điểm quyết định - trong trường hợp của Trung
Quốc là cái chết của Mao Trạch Đông. Chúng diễn ra một cách ngẫu nhiên,
