như Lula, trở thành tổng thống Brazil sau khi tái lập nền dân chủ, đã lập
luận vào năm 1973 rằng nền dân chủ sẽ được xây dựng ở Brazil bởi nhiều
nhóm xã hội chống đối chế độ độc tài quân sự đang hợp lực với nhau. Ông
nói rằng điều cần thiết là “tái lập một xã hội dân sự… các hiệp hội chuyên
môn, công đoàn, nhà thờ, các tổ chức sinh viên, các nhóm nghiên cứu, các
nhóm tranh luận và các phong trào xã hội” - nói cách khác, một liên minh
đa thành phần với mục tiêu tái lập nền dân chủ và thay đổi xã hội Brazil.
Sự kiện nhà máy Scânia là điềm báo trước cho sự ra đời của liên minh
này. Cuối năm 1978, Lula phổ biến ý tưởng về việc thành lập một đảng
chính trị mới, Đảng Công nhân. Tuy nhiên, đây không chỉ là đảng của
những người hoạt động công đoàn. Ông nhấn mạnh rằng đây là đảng của
tất cả những người làm công ăn lương và người nghèo nói chung. Ở đây, nỗ
lực của các nhà lãnh đạo công đoàn nhằm xây dựng nền tảng chính trị đã
bắt đầu kết hợp với nhiều phong trào xã hội đang trỗi dậy. Ngày 18/8/1979,
một cuộc họp được tổ chức tại São Paulo bàn về việc thành lập Đảng Công
nhân, với sự có mặt của các nhà chính trị đối lập, các lãnh đạo công đoàn,
sinh viên, trí thức và đại diện cho 100 phong trào xã hội đa dạng được tổ
chức vào thập niên 1970 trên khắp đất nước Brazil. Đảng Công nhân, ra đời
tại nhà hàng São Judas Tadeo ở São Bernardo vào tháng 10/1979, trở thành
đại diện cho tất cả các thành phần đa dạng này.
Đảng nhanh chóng hưởng lợi từ sự mở cửa chính trị mà phe quân đội
đang miễn cưỡng thực hiện. Trong cuộc bầu cử địa phương năm 1982, đảng
ra tranh cử lần đầu tiên và giành chiến thắng trong hai cuộc đua tranh chức
thị trưởng. Xuyên suốt những năm 1980, khi nền dân chủ dần dần được tái
lập ở Brazil, Đảng Công nhân bắt đầu tiếp quản các chính quyền địa
phương ngày càng nhiều hơn. Đến năm 1988, Đảng Công nhân đã kiểm
soát chính quyền ở 36 đô thị, bao gồm những thành phố lớn như São Paulo
và Porto Alegre. Năm 1989, trong cuộc bầu cử tổng thống tự do lần đầu
tiên từ sau đảo chính quân sự, Lula thắng 16% số phiếu trong đợt đầu trên
