Mặc dù luận thuyết của Diamond là một cách tiếp cận có trọng lượng
cho vấn đề mà ông tập trung nghiên cứu, nó không thể được mở rộng để
giải thích sự cách biệt giàu nghèo trong thế giới hiện đại. Ví dụ, Diamond
cho rằng sở dĩ Tây Ban Nha đã có thể thống trị các nền văn minh châu Mỹ
là vì họ có lịch sử hoạt động nông nghiệp dài hơn, và do đó công nghệ ưu
việt hơn. Nhưng nếu thế thì chúng ta cần phải giải thích tại sao người
Mexico và Peru hiện đang sống ở các vùng đất trước đây của người Aztec
và Inca lại nghèo. Mặc dù việc có lúa mì, lúa mạch và ngựa kéo có thể đã
làm người Tây Ban Nha giàu có hơn người Inca, nhưng khoảng cách thu
nhập giữa hai nhóm người không quá lớn. Thu nhập bình quân của người
Tây Ban Nha có lẽ gấp chưa tới hai lần so với công dân của Đế chế Inca.
Luận thuyết của Diamond ngụ ý rằng một khi người Inca được tiếp xúc với
tất cả các loài động thực vật và công nghệ (vốn là kết quả của việc có
những loài này) mà trước đây họ đã không thể tự phát triển được, thì họ sẽ
nhanh chóng đạt được mức sống của người Tây Ban Nha. Tuy nhiên, điều
này đã không xảy ra. Ngược lại, khoảng cách thu nhập giữa Tây Ban Nha
và Peru trong thế kỷ 19 và 20 còn được nới rộng thêm ra. Ngày nay, mức
sống trung bình của người Tây Ban Nha cao hơn sáu lần so với người Peru.
Khoảng cách về thu nhập này có mối liên hệ chặt chẽ với sự chênh lệch về
công nghệ hiện đại, chứ hầu như không liên quan gì tới tiềm năng thuần
hóa động vật và khai hóa thực vật hay sự khác biệt nội tại trong năng suất
nông nghiệp giữa Tây Ban Nha và Peru.
Trong khi Tây Ban Nha, mặc dù với một độ trễ nhất định, đã tiếp nhận
các công nghệ như đầu máy hơi nước, đường sắt, điện, cơ khí hóa và công
xưởng sản xuất, thì Peru hoặc là không tiếp nhận hoặc là có tiếp nhận
nhưng rất chậm chạp và không hoàn hảo. Khoảng cách công nghệ này tồn
tại cho đến tận ngày nay và tự tái tạo trên một quy mô rộng lớn hơn khi các
công nghệ mới, đặc biệt liên quan đến công nghệ thông tin, đang tiếp thêm
nhiên liệu cho sự tăng trưởng ở các nước đã phát triển và ở một số nước
đang phát triển nhanh. Luận thuyết của Diamond không nói với chúng ta tại
sao các công nghệ quan trọng này lại không lan tỏa và làm cân bằng thu
