144
Tủ sách Nuôi con – http://sachx.com
Ban dưới mắt một bác sĩ:
Một bác sĩ được đào tạo theo Tây y khó lòng “thông cảm” được tiếng ban huyền
diệu này! Nhiều vị đã nổi nóng, rầy oan bà mẹ. (Sự nổi nóng này mới đáng yêu làm
sao: nó chứng tỏ ông ta còn có chút lương tâm nghề nghiệp!) Gì chớ rõ ràng bé bị
viêm phổi nặng, màng phổi có mủ mà bà mẹ cứ nhất định là ban! Rõ ràng bé bị viêm
tai giữa hoặc bị lao phổi, nóng dây dưa không chịu chữa, chỉ đi thầy ban vì cho là có
gốc ban! Rõ ràng bé bị sốt thương hàn mà bà mẹ nhất định đi cắt, đốt, uống bùa vì
cho là ban cua để rồi vài tuần sau bị biến chứng lủng ruột mới chịu vào nhà thương
mổ. Nhưng bi thảm hơn cả là bé bị bỏ đói nhiều tháng chỉ còn da bọc xương rồi cho
là ban khỉ, chặt bàn tay khỉ đeo lủng lẳng để chữa! Và căn bệnh sốt xuất huyết giết
chết dễ dàng trẻ nhỏ nếu không được chữa đàng hoàng cũng bị gọi là... ban, vì có
khi nổi các nốt đỏ ở da! Dĩ nhiên các bà mẹ bị rầy oan cũng buồn lòng không kém.
Chỉ vì yêu thương con, kiêng cữ cho con, nghe lời chỉ dẫn của “người có kinh
nghiệm” cho con đi Thầy, Bà, bây giờ lại còn bị rầy? Tiếng ban bao lâu đã an ủi rất
nhiều cho các bà mẹ đủ sức chịu đựng sự đau ốm triền miên của con, bỗng nhiên bị
đả phá, làm sao không buồn! Các bà mẹ nghe nói khi bé nóng dây dưa là ban, ban
thì phải cữ ăn, phải uống thuốc nam, chớ uống thuốc Tây thì chết! Những thành kiến
sai lầm như thế đóng thành từng lớp qua bao nhiêu thế hệ rồi, dễ gì gạt bỏ. Tôi
không nói quá đâu! Không phải chỉ người bình dân mới có những thành kiến đó. Một
sốc các bà mẹ “trí thức” cũng bị ám ảnh. Các bà này cũng bế con đi bà Sáu, thầy
Bảy như ai?
Một vị bác sĩ lớn tuổi rất đông thân chủ nói với tôi khi được hỏi ý kiến về vụ ban:
Để làm vui lòng các bà mẹ đó, mình cũng phải nói theo họ là con họ bị ban,
nhưng mình cứ chữa theo phương pháp của mình.
Chắc cũng có nhiều vị bác sĩ áp dụng phương pháp này để khỏi làm phiền
lòng... thân chủ.
Một bác sĩ khác, bạn tôi, cũng áp dụng phương pháp đó, nói với một bà cụ – bà
ngoại – của bé bệnh rằng bé mắc bệnh ban cua (bác sĩ muốn nói bệnh thương hàn)
nhưng vừa nghe đến hai tiếng ban cua, bà cụ đùng đùng xin cho cháu xuất viện!
Một số công ty Dược cũng “áp dụng” phương pháp này, trong bao thuốc họ ghi trị
ban đỏ, ban cua, ban nóng... cho dễ bán!
Tôi không rõ thái độ thẳng thắn giải thích cho bà mẹ rõ bệnh của bé và nói chiều
lòng bằng tiếng ban mơ hồ đó, thái độ nào nên hơn? Một bác sĩ ngoại quốc trách
một số bác sĩ trẻ Việt Nam không chịu học các tiếng bình dân trong việc chẩn định
nên thiếu cảm thông với người bệnh. Ý ông khuyên dùng những chữ ban, phong,
hàn, nhiệt, biểu, lý... được sử dụng từ lâu và được quần chúng quen dùng. Tôi
không dám lạm bàn về Đông y, một ngành học mà tôi cho là rất cao quý, có một y lý
vững vàng từ mấy ngàn năm, nhưng lạm dụng các danh từ hiểu một cách mơ hồ để
lợi dụng sự nhẹ dạ của người dân có nên không? Dĩ nhiên đó chỉ là vấn đề danh từ.
Nghĩ vậy, tôi tra từ điển. Các từ điển Hán – Việt không giải thích rõ ràng, chỉ nói ban
là “nhiều màu trộn lẫn”. Tôi hỏi một vị đông y sĩ tóc bạc phơ, nhiều năm trong nghề,
có dịch sách, viết sách về đông y. Ông đã bỏ ra nửa giờ kết tội bọn lợi dụng chữ ban
để giết trẻ con vô tôi vạ, nhưng ông không làm sáng tỏ chữ ban hơn. Ông cho “ban”
là các vết ở ngoài da của một thứ bệnh bên trong cơ thể. Và ông cũng cho là có
năm thứ ban theo năm màu sắc, trong đó ban đen là nguy hiểm hơn cả.
Vậy ban là gì?
