142
Tủ sách Nuôi con – http://sachx.com
Đau dữ lắm, khóc la, lăn lộn, toát mồ hôi, dỗ không nín. Một lúc rồi bớt những
rồi lại đâu nữa.
Đau bụng thình lình, dữ dội, đau từng cơn, ở một bé trai đang khỏe mạnh, bụ
bẫm, rồi ói mửa, lại ra máu ở hậu môn, lôi thôi rồi đấy!
Tôi thăm hậu môn bé, trên găng còn dính tí máu:
Phải cho cháu đi chụp X quang rồi gởi qua Khoa ngoại mổ ngay, cháu bị lồng
ruột rồi chớ không phải kiết đâu!
* Chúng ta thường có thói quen định bệnh dễ dãi là “kiết” khi thấy bé tiêu ra máu
như thế. Vấn đề phức tạp hơn nhiều. Bé tiêu ra máu đen là bệnh khác, máu đỏ là
bệnh khác; máu ra sau phân là bệnh khác, mà máu trộn trong phân với đàm nhớt là
bệnh khác nữa...
Chẳng hạn trường hợp xuất huyết ở bé sơ sinh, máu đỏ tươi chảy ra ở hậu
môn, có khi ở cả bộ phận sinh dục như đã tả ở trên. Trường hợp lồng ruột, máu ở
hậu môn là thứ máu hơi hồng, loãng hơn, thường không có phân nhưng có nhớt.
Trường hợp đó đã nặng. Đáng lẽ ngay từ khi bé khóc thét từng cơn, lăn lộn một
cách bất thường thì phải khám ngay và bác sĩ thăm hậu môn có thể nghi ngờ bé bị
lồng ruột sớm, trước khi có triệu chứng ói, và ra máu hậu môn như vậy!
* Trong chứng bón, phân khô, cứng, chặt, có thể làm rách màng nhày (niêm
mạc) ở hậu môn làm chảy máu. Thứ máu này là máu tươi chảy ra từng giọt, sau khi
phân đã ra. Trong trường hợp này, chỉ cần chữa chứng bón thì bé hết tiêu... ra máu.
* Bé cũng có thể tiêu ra máu vì trĩ nhưng rất hiếm ở trẻ con. Nếu bé bị sướt
(toét) hậu môn thì mỗi lần bé đi cầu rất đau đớn và cũng có khi làm chảy máu dễ
lầm là kiết.
* Trong bệnh sốt thương hàn, biến chứng thường nhất là xuất huyết ở bộ tiêu
hóa, và gần đây, thứ bệnh gieo kinh hoàng là sốt xuất huyết cũng làm bé mửa và
tiêu ra máu. Thường là máu đen, xanh xám, cũng có khi máu đỏ tươi.
* Thứ bệnh đáng lẽ phải nói trước tiên trong chương này là bệnh kiết thì đến bây
giờ tôi mới nói vì nó hơi dài dòng một chút.
Ta gọi kiết, khi bé đi tiêu khó khăn, đau bụng, rặn mới ra phân, có khi đau khơi
khơi, bé đòi đi cầu mà không ra phân, phân rất ít mà lẫn đàm, máu nhiều. Bệnh kiết
do loại a – míp (Amibe) gây ra tương đối hiếm ở trẻ con. Nó là một thứ bệnh của
ruột già nên máu ra đỏ, lẫn với mủ, đàm nhớt (do ruột tiết ra). Bệnh ít làm nóng
không cấp tính như loại kiết do trực trùng Shigella. Bệnh trở thành kinh niên khó
chữa, nhất là khi Amibe bỏ ruột mà chui vào trú ẩn trong gan, có khi làm mủ trong
gan (áp xe gan).
Thứ kiết do trực trùng (Shigella) gây ra thường gặp ở trẻ con hơn. Bé thường bị
ở khoảng tuổi từ hai đến sáu. Bệnh cấp tính, nóng dữ dội, đau bụng, bắt rặn. Có thể
chết vì mất nước và rối loạn các chất điện giải trong máu, nhưng cũng dễ chữa nếu
chữa sớm và đúng.
* Tóm lại, phải quan sát kỹ lưỡng phân của bé để trình bày giúp bác sĩ định
bệnh dễ dàng, mau chóng. Nên mang cả phân bé nếu thấy bé tiêu ra máu cho bác
sĩ coi. Nhưng dù là do nguyên nhân nào đi nữa khi thấy bé tiêu ra máu cũng phải
tức khắc mang đến bác sĩ khám ngay bởi vì ta không thể biết là bé chỉ bị bón thông
thường hay bị lồng ruột cần mổ gấp mới cứu kịp.
