Nhưng tâm nguyện đó không thành tựu vì trên quê hương tôi đau thương
vẫn còn đó, nghèo khổ vẫn còn đó. Các bậc đàn anh của tôi, đồng chí và
bằng hữu của tôi cũng đã không thực hiện được hoài bão của đời họ. Tất cả,
từ những người có lòng nhất đến những người tài ba đảm lược nhất đều đã
thất bại, dù trong cuộc hành trình hùng tráng và bi thiết này, không biết bao
nhiêu người đã hy sinh gục ngã.
Quyết định viết hồi ký được khơi nguồn từ ý muốn đi tìm những nguyên
nhân lớn nhất, thực nhất của cái thảm trạng mà ngày nay cả dân tộc ta phải
nhận chịu, dù những nguyên nhân đó có làm đảo lộn những nề nếp suy
nghiệm cũ và làm lung lay những đánh giá lịch sử đã được một số người hài
lòng công nhận. Những nguyên nhân này được cố gắng trang trải như một
bài học lịch sử để từ đó và do đó, hy vọng những lớp người đang đi tới sẽ
tránh được những vết xe đổ đã nghiền nát bao nhiêu trang sử hiện đại dân
tộc.
Cuốn sách này được chia làm ba phần tổng quát. Phần thứ nhất nói về thời
kỳ thơ ấu và thanh niên. Phần thứ hai, về giai đoạn mấu chốt nhất của lịch
sử cận đại: chín năm của nền Cộng Hoà đầu tiên của đất nước. Và phần
chót, về hậu quả bi thảm của một chế độ phi dân tộc.
Vì là hồi ký chính trị của một cá nhân nên các sự kiện có thể thiếu sót do
tính chất phức tạp của các biến cố, nhưng chắc chắn là xác thực. Các suy
nghiệm cũng vậy, đôi khi chủ quan nhưng luôn luôn nghiêm chỉnh vì chúng
bắt nguồn từ và kết tụ về một quy luật đặc thù của lịch sử Việt:
HỄ ĐÃ PHI DÂN TỘC
THÌ THẾ NÀO CŨNG PHẢN DÂN TỘC
Điều này đã được chứng nghiệm rõ ràng khi suy giải trách nhiệm của những
người nắm chức vụ lãnh đạo Việt Nam trong 30 năm qua. Người thì đến giờ
hấp hối còn ước mong được gặp Các Mác, Lê-nin bên kia thế giới, người thì
muốn nối dài biên giới Hoa Kỳ từ Alaska đến sông Bến Hải, người thì đào
nhiệm bỏ ngũ khi Hoa Kỳ ngưng viện trợ “chống Cộng”…
Tất cả đã không có căn bản dân tộc nên đã làm khổ đau dân tộc.
Vì vậy, nếu cuốn sách nhỏ này, với văn phong bộc trực và võ biền của một
