tù đày.
Ngoài ra phải kể đến vua Bảo Đại, người đã bổ nhiệm ông Diệm làm thủ
tướng, người đã từng một thời được ông Diệm tung hô vạn tuế khi ông còn
làm quan Nam triều. Với Bảo Đại, ông Diệm đã phải dùng đến những hình
thức đấu tranh có vẻ dân chủ hơn qua một cuộc trưng cầu dân ý
(23/10/1955) để biểu diễn cho Chính phủ và Quốc hội Hoa Kỳ lúc bấy giờ
đang thẩm định khả năng chính trị của ông. Ý nghĩa của cuộc truất phế này
đã được ông Đoàn Thêm phân tích rõ ràng trong cuốn Những Ngày Chưa
Quên nhưng tôi cũng xin sẽ bổ túc và triển khai trong chương VI vì những
oái oăm lịch sử của biến cố này.
Như vậy, từ năm 1956, ông Diệm là một Tổng thống hợp hiến và hợp pháp
của một quốc gia Việt Nam theo chế độ Cộng Hòa (dù ngày 26/10/1955 mới
chỉ ban hành Hiến ước tạm thời), có cường quốc số một thế giới là Hoa Kỳ
ủng hộ và có đại đa số dân chúng miền Nam Việt Nam sẵn lòng sống chết
với ông. Thực dân Pháp đã biến mất, chính quyền Cộng sản miền Bắc là
mối đe dọa minh nhiên và tức thời, cho nên toàn dân đoàn kết nhất trí sau
lưng ông để đương đầu với mối họa mới. Công việc đầu tiên là cải tổ hai
định chế lớn chi phối sinh hoạt quốc gia: bộ máy công quyền và bộ máy
quân đội. Với sự yểm trợ về ngân quỹ và kế hoạch của Mỹ, ông biến quân
đội Việt Nam Cộng Hòa thành một thứ quân đội Hoa Kỳ bản xứ, ít nhất là
trên mặt hình thức và điều hành. Hệ thống tổ chức, quân phong, quân kỷ,
quân nhu, quân dụng cho đến những chi tiết nhỏ nhặt như cách chào, đôi
giày, khẩu phần ăn,... đều đến từ và rập theo khuôn mẫu Hoa Kỳ.
Hiến pháp Việt Nam Cộng Hòa ra đời, hiến pháp có 1 điều bất hủ rất phản
dân chủ là “Tổng thống lãnh đạo quốc gia” cũng đã quy định tính cách
phân quyền và xác định những định chế ở thượng tầng để quản trị đất nước.
Viện trợ Hoa Kỳ và sự yểm trợ của các nước trong thế giới tự do đã nâng uy
tín của ông lên cao, kết quả cuộc trưng cầu dân ý với tỷ số phiếu thắng
98.16% (kết quả chính thức của Bộ Nội vụ: 5.721.735 phiếu cho ông Diệm
trên 5.828.907 tổng số phiếu) đã, dù sao, xác định sự kiện toàn dân sẵn sàng
hợp tác với ông. Quả thật, Tổng thống Ngô Đình Diệm đã nắm được đầy đủ
yếu tố Thiên Thời, Địa Lợi, Nhân Hòa, tức là cả thời, cả thế và cả lực, đã