chế độ Bảo Đại, chính ông Ngô Đình Diệm đã dan díu với một gái me Tây
(xem “Làm thế nào để giết một Tổng thống” của Cao Thế Dung). Nhưng
trước đó, vào năm 1945, thời Nhật chiếm đóng, cũng chính ông Ngô Đình
Diệm đã lừa gạt một người con gái nhẹ dạ đến mang thai. Năm 1958, hai
mẹ con đến Sài Gòn xin gặp nhưng bị ông Diệm từ chối nhất định không
thừa nhận đứa con trai huyết thống của mình, và cũng không phụ cấp cho
người đàn bà khốn nạn một đồng xu cắc bạc nào.
Tài liệu này (thư và ảnh) do tướng Trần Văn Đôn sưu tầm được trong Hồ sơ
mật dinh Gia Long sau biến cố 1-11-1963, và năm 1989 được ông giao cho
một số báo chí đăng tải. Chúng tôi cũng trích đăng vào phần Phụ Lục cuốn
sách nầy.
Về phần Bảo Đại thì cũng đã có rất nhiều, nếu không muốn nói là quá nhiều
tài liệu viết về ông do các bộ phận tuyên truyền của chế độ Ngô Đình Diệm
xuất bản. Sau đó thì cá nhân của ông cũng như vai trò chính trị của ông
hoàn toàn bị quên lãng. Phê phán về ông, một cách đại chúng và một cách
thuận lợi, thì có những cuốn Một Cơn Gió Bụi của học giả Trần Trọng Kim,
Phong Trào Ngũ Xã của Ký giả Phạm Văn Bính, Việt Nam Máu Lửa của
nhà cách mạng lão thành Nghiêm Kế Tổ. Cũng một cách thuận lợi với rất
nhiều cảm phục là ý kiến riêng tư mà tôi nghe được của Giám mục Lê Hữu
Từ, linh mục Hoàng Quỳnh, của các ông Nguyễn Xuân Chữ, Trần Văn
Tuyên, Nguyễn Hữu Phiếm, Trần Quang Vinh, sử gia Phan Khoang v.v…
những nhân vật tiêu biểu cho các đảng phái, tôn giáo.
Về phía quốc tế, dư luận thường gán cho Bảo Đại là ông vua bù nhìn, chơi
bời trụy lạc. Những lời phê phán đó không phải là sai lầm nếu chỉ nhìn vào
cuộc sống bên ngoài của ông Bảo Đại mà không chịu tìm hiểu sâu sắc tâm
tư thầm kín của ông, không chịu phân tách những hoàn cảnh khó khăn mà
ông đã phải chịu đựng. Chẳng hạn như dư luận Pháp thường chê trách vua
Bảo Đại mà không nhớ rằng chính người Pháp đã không để cho ông tự do
hành động, không để cho ông cầm quyền theo ý riêng. Họ không có cái nhìn
về con người Bảo Đại như học giả Trần Trọng Kim, như ký giả Phạm Văn
Bính đã từng tiếp xúc và sống gần gũi với ông trong những giờ phút phức
tạp khó khăn. Tuy nhiên vẫn có những người Mỹ dày công nghiên cứu tình