VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 278

Võ Văn Hải, chánh văn phòng đặc biệt thân tín nhất của ông Diệm cũng đã
không ngần ngại công nhận với nhóm lãnh đạo Nhảy Dù trong cuộc đảo
chánh ngày 11-11-1960 là “trong dinh Độc Lập có một bọn đĩ điếm” [45].
Ông Lê Nguyên Long, một chiến sĩ cách mạng, một nhân sĩ miền Trung,
một chứng nhân thời đại, sống giữa lòng dân tộc trên 30 năm trời quê hương
khói lửa, chứng kiến bao cuộc thay ngôi đổi chủ, thấm thía với bao thế sự
nhân tình, đã nghiêm khắc lên án rằng:
“Chưa có chế độ quốc gia nào tại Việt Nam tàn bạo như chế độ Ngô Đình
Diệm, trừ chế độ Cộng Sản. Nếu nói chống ông Bảo Đại thì ai cũng có
quyền chống trừ Ngô Đình Diệm, vì cha anh ông Diệm và cả ông Diệm nữa
vốn là “tôi con” nhà Nguyễn. Ông Bảo Đại trên nguyên tắc đã tín nhiệm
ông Diệm và ông Diệm đã phục mệnh. Trước và sau khi truất phế Bảo Đại,
ông Diệm, qua Bộ thông tin, đã thuê bọn bồi bút (hầu hết báo chí thời
Diệm) mở một chiến dịch dài hạn đả kích, bêu xấu, vu cáo, nhục mạ ông
Bảo Đại hết sức tàn tệ. Thiết nghĩ người có lương tâm tối thiểu không ai nỡ
hành xử như thế, Ngô Đình Diệm là người đại phản phúc”[46].
Tuy nhiên, trong biến cố anh em ông Diệm truất phế vua Bảo Đại, người
cay đắng bẽ bàng nhất có lẽ là ông Tôn Thất Cẩn, người bạn thân thiết của
gia đình họ Ngô, người đã nuôi ông Diệm ăn ở tại Paris, người đã đôn đáo
ngược xuôi vận động với Quốc trưởng và bà Nam Phương, đã đem tinh thần
nhà Nho của ông Diệm, đã đem ba đời thần tử của dòng họ Ngô Đình, đã
đem chức giám mục của ông Ngô Đình Thục, toàn là những thứ cao trọng
thiêng liêng để bảo đảm tấm lòng tôn quân trung thành của anh em nhà
Ngô… Không ngờ Quốc trưởng Bảo Đại lại bị truất phế để cho ông Tôn
Thất Cẩn mang tiếng làm hại cho cả nhà vua lẫn nhà Nguyễn. Không riêng
ông Tôn Thất Cẩn mà cả anh ruột của ông, ông Tôn Thất Toại, một bạn thân
của ông Diệm từ thời niên thiếu, cũng mang tâm sự đắng cay của một người
Tôn Thất lỡ phò ông Diệm mà làm buồn lòng cho Nguyễn Phước tộc, việc
mà tôi sẽ nói đến trong một chương sau.
Nói tóm lại, cả hai ông Bảo Đại và Ngô Đình Diệm đều có tội trước lịch sử
và dân tộc. Nhưng cái tội của Bảo Đại là do cái lỗi gây ra, còn cái tội của
Ngô Đình Diệm thì do cái ác gây ra.