VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 336

để lại một vết tích suy tư nào trong tâm thức dân tộc, ngoại trừ một thiểu số
“hoài Ngô” chỉ biết hò hét hai chữ Nhân Vị nhạt nhẽo.
Ông Ngô Đình Nhu, cha đẻ của thuyết Nhân Vị Cần Lao, sinh tại Huế vào
ngày 7 tháng 10 năm 1910, sau khi đỗ cử nhân Văn chương tại Pháp, ông
vào trường “Quốc gia Cổ Tự Học” (Ecole Nationale des Chartres, ngành
Archiviste Paléographe), một trường nổi tiếng ở Paris mà nếu tôi không lầm
thì người Việt Nam duy nhất trước đó chỉ có cụ Phan Vô Kỵ. Ra trường và
về Việt Nam năm 1938, ông Nhu làm việc cho Nha Văn Khố Trung Ương
Đông Dương tại Hà Nội từ năm 1938 đến năm 1943. Từ năm 1943, ông làm
chủ sự phòng Văn Khố Tòa Khâm Sứ Huế, và trong thời gian này ông được
ông Trần Văn Lý, Đổng lý Ngự Tiền Văn phòng của Nam triều, mời giữ
chức Chủ tịch Hội đồng Chỉnh đốn Châu Bản của Văn Khố nhà Nguyễn.
Năm 1945 sau khi Nhật đảo chính Pháp, ông được chính phủ Trần Trọng
Kim cử giữ chức giám đốc Văn Khố Trung Ương tại Hà Nội. Tuy là một
nhà trí thức xuất thân từ một gia đình quan lại nhưng ông không chịu viết
bằng tiếng Việt mà chỉ viết bằng tiếng Pháp. Chứng tỏ là về mặt tác phẩm
ông chỉ viết độc nhất một bảo khảo luận độ 7, 8 trang mà lại viết bằng tiếng
Pháp nhan đề là “La Fête de l’Ouverture du Printemps à Hanoi sous les LE
Posterieurs”;[6] và dưới thời Đệ nhất Cộng hòa, hầu hết diễn văn quan trọng
của ông Diệm đều do ông Nhu viết bằng Pháp văn rồi ông Võ Văn Hải dịch
ra quốc ngữ. Cần phải nói rõ ra như thế để giải thích về những bài viết ký
tên Ngô Đình Nhu trên tuần báo Xã Hội với ý và văn khúc mắc khó hiểu,
nên đã làm cho ký giả Karnow nhận định chính xác rằng “những người trí
thức cũng không hiểu nổi thuyết Nhân Vị của Ngô Đình Nhu”.
Hiến pháp Việt Nam Cộng Hòa năm 1956 tuy là sự đóng góp trí tuệ của
nhiều người nhưng cái sườn chính vẫn do ông Nhu soạn ra. Cũng như bản
chung quyết của Hiến pháp trước khi biểu quyết tại Quốc Hội Lập Hiến để
trở thành văn kiện căn bản của quốc gia là do ông Nhu nhuận đính và chung
quyết. Bản Hiến pháp này, ngoài một vài từ ngữ mà trên mặt tượng thanh có
vẻ Nhân Vị hoặc có liên hệ đến thuyết Duy Linh như “giá trị siêu việt”, “sứ
mạng”, “nhân vị”, “duy linh”, “tạo hóa”,... còn nội dung thật sự của nó đã
không xiển dương được chút nào yếu tính căn bản - nếu có - của thuyết