VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 446

tầm vóc lãnh tụ quốc tế… không nhìn đúng các vấn đề chính yếu của đất
nước (trang 262). Nhân sinh quan hẹp hòi… không dám tin ai khác và
thường ngờ vực mọi người (trang 262), bản chất quan lại không gột sạch
được… quan liêu gia đình (trang 263), mặc cảm đố kỵ người Nam Kỳ
(trang 264), được Mỹ bồng lên (trang 275), không có phong độ bậc lương
đống (trang 279), cảnh sát trị… gia đình trị (trang 329).
Về con người của ông Diệm, trên mặt cá tính cũng như trí tuệ, nếu tổng hợp
lại tất cả những mô tả và phê bình khác nhau của những cộng sự viên đã
từng làm việc với ông, của những chánh khách Việt cùng ngoại quốc đã
từng tiếp xúc với ông, của những ký giả và tác giả đã từng nghiên cứu về
ông, từ Đoàn Thêm đến Joseph Buttinger, từ Bảo Đại đến Robert Shaplen,
từ Đỗ Thọ đến Bernard Fall, từ Nguyễn Thái đến Frances Fitzgerald, từ
Trần Văn Đôn đến Cabot Lodge… thì tất cả đều có những cái nhìn dưới
những khía cạnh khác nhau, nhưng có một điểm mà tất cả đều ngầm đồng ý
với nhau là miền Nam quả thật bất hạnh vì đã bị lãnh đạo bởi một nhân vật
mà tài trí đã là con số không trước ông Hồ Chí Minh. Ngay nếu Việt Nam
trong thời thanh bình, ông Diệm cũng không đóng nổi vai trò của một nhà
cai trị huống gì tổ quốc đang bị đe dọa trong cảnh lâm nguy dầu sôi lửa
bỏng.
Tôi không lấy thành bại để luận anh hùng vì tâm thức và đạo đức của ông
Diệm không thuộc loại anh hùng, mà tôi chỉ muốn lấy kết quả của một số sự
việc mà ông đã làm để đo lường tài năng của ông. Đó là khu trù mật, kế
hoạch nối Cao Nguyên với Đồng Bằng, và đường xe lửa xuyên Việt v.v…
Chương trình Khu Trù Mật được thành lập nhằm yểm trợ kế hoạch Cải
Cách Điền Địa mà như tôi đã trình bày trong chương trước, một kế hoạch
chỉ thành công trên giấy tờ và cho một thiểu số đại và trung điền chủ tại
miền Nam, còn tiểu địa chủ và nhất là đại đa số tá điền nông dân thì phẫn
uất vì không làm chủ được một mảnh ruộng riêng của mình nên có nhiều
trường hợp mức thu hoạch còn kém hơn cả thời Tây thuộc địa.
Trên lý thuyết, Khu Trù Mật được xem như là những đơn vị hành chánh
nông nghiệp nhằm quy tụ nông dân thành từng khu để bảo vệ, yểm trợ và
phát triển. Trên mặt xã hội, Khu Trù Mật còn là gạch nối giữa thành thị và