VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 447

thôn quê mà qua đó các sinh hoạt và phát triển tiến bộ của đô thị sẽ đổ về
nông thôn.
Như tất cả mọi sản phẩm lý thuyết của chế độ, phần kế hoạch và những biểu
hiện hình thức bao giờ cũng bắt đầu rất đẹp và quyến rũ. Nhưng trên thực tế,
dù chương trình này do chính vị Tổng thống điều động và theo dõi kiểm
soát từng chi tiết một, kết quả vẫn trở nên bi thảm. Sự thất bại bi thảm của
nó, ngoài những lý do dễ hiểu là không nghiên cứu kỹ càng để đi sát với
thực tế, là chuộng hình thức nặng về lượng hơn là về phẩm, là cán bộ thừa
hành lo hối hả trồng cây hôm nay để ngày mai Tổng thống đi kinh lý khen
thưởng hơn là thực sự phát triển chậm nhưng chắc… Còn có một lý do khác
là sự can thiệp quá độ của ông Diệm, người đích thân điều khiển chương
trình một cách độc đoán mà lại không đủ hoặc không lưu tâm đến những
kiến thức chuyên môn cần thiết cho một chương trình bao gồm cả bốn lãnh
vực nông nghiệp, xã hội, quốc phòng và nhân tâm.
Đưa việc này lên hàng trọng tâm công tác, ông Diệm bắt ngừng xây cất các
cư xá công chức, để dành tiền xổ số cho các khu. Ông đi kinh lý ngắm địa
thế, tìm vị trí cấp ngân khoản với một vẻ hăng say tin tưởng khiến nhà chức
trách địa phương, vốn nòi nhạy cảm, vội thi đua “lập Khu mà cốt để lập
công”. Nên tới giữa năm 1959 đã có 25 Khu thành lập. 25 thị trấn hoàn
thành trong thời gian kỷ lục chưa đầy hai năm, được coi như một kết quả
không ngờ.
Nhưng ông Tổng thống cũng không ngờ những phản ứng trong dân gian.
Lời ta thán và đơn khiếu nại tới ông mỗi ngày một nhiều: bị đe dọa nên phải
rời nhà, bị thiếu thốn về mọi mặt, thay vì được trợ cấp, công nhu bị biển thủ,
kinh phí bị phóng đại, tài sản bị xâm phạm…
Ông cho điều tra: sự oán trách không phải là vô căn cứ, nhiều khu được
dựng lên quá hấp tấp, dân chúng chưa hiểu rõ thiện chí của chính quyền, sự
giúp đỡ không đền bù các thiệt hại và vấn đề quan trọng nhất là sinh kế
chưa có giải pháp thích ứng: nhà nông không thể tiếp tục công việc hàng
ngày khi ruộng vườn ở xa khu mới. Ông phải ra lệnh tạm đình. Nhưng rồi
chương trình Khu Trù Mật cũng đã làm tốn không biết bao nhiêu công quỹ
và làm khổ sở cho dân gian [18].