VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 710

nước. Nó không nằm trong lòng Cộng sản, nó cũng không nằm trong lòng
tư bản. Nó chỉ nằm trong lòng dân tộc [17].
Cuộc tấn công chùa chiền đêm 20 tháng 8 của chính quyền đã làm tê liệt các
cơ cấu lãnh đạo và khả năng tổ chức của Phật giáo, nhưng lại nhờ thế mà
Phật giáo đốt được ngọn lửa tỉnh thức trong lòng đại khối quần chúng.
Những chiến dịch khủng bố và đàn áp dã man nhằm vào giới tăng sĩ lãnh
đạo đã làm cho các tăng sĩ Phật giáo trở thành biểu tượng tiền phong hơn là
thành viên lãnh đạo của phong trào đấu tranh.
Trong số những tăng sĩ lãnh đạo cuộc đấu tranh chống chế độ Diệm,
Thượng tọa Thích Trí Quang là nhân vật bị anh em nhà Ngô đánh giá nguy
hiểm hơn cả. Năm 1963, Ngô Đình Nhu đã nói với ký giả Jerrold Schecter
rằng:
“Năm 1961, Trí Quang thuyết phục em tôi là Ngô Đình Cẩn để Cẩn chi tiền
cho Trí Quang xây dựng một cơ cấu chống Cộng trong giáo hội Phật giáo vì
Cộng sản đã xâm nhập vào Giáo hội. Cẩn bằng lòng giúp Trí Quang và sự
giúp đỡ đó đã trở thành yếu tố làm cho em tôi suy sụp. Trí Quang là người
thủ đoạn nhất và đã có âm mưu lật đổ Chính phủ từ lâu rồi. Có lẽ trong
tương lai chưa biết khi nào, tên tuổi Trí Quang sẽ đồng nghĩa với âm mưu”
[18].
Không biết việc Thượng tọa Trí Quang yêu cầu ông Ngô Đình Cẩn giúp đỡ
tiền bạc có thật hay không, hay là ông Ngô Đình Nhu bày đặt ra để xuyên
tạc một nhà sư đang là kẻ đối thủ của ông ta. Nhưng nếu quả có sự kiện đó
thì chẳng qua Thượng tọa Trí Quang chỉ muốn giải tỏa những nghi ngờ
chính trị của chính quyền. Còn bảo rằng Thượng tọa Trí Quang là người thủ
đoạn thì chẳng qua ông Ngô Đình Nhu “suy bụng ta ra bụng người” vì đáng
lý lời phê phán đó phải được áp dụng cho chính cuộc đời ông Ngô Đình
Nhu đầy dẫy những thủ đoạn bá đạo như bao nhiêu sách sử và nhân chứng
đã nói. Còn bảo rằng Thượng tọa Trí Quang âm mưu lật đổ Chính phủ từ lâu
thì đó chỉ là một lời xuyên tạc vì như tôi đã trình bày ngay từ năm 1956, chế
độ Diệm đã bắt đầu chính sách kỳ thị Phật giáo mà Phật giáo đồ chỉ có một
“âm mưu” là cắn răng chịu đựng cho mãi đến năm 1963, vì tính cách kỳ thị
trắng trợn quá độ bằng lệnh cấm treo cờ Phật giáo nhân ngày Phật Đản, Phật