VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 978

chống cụ Hương, không có biểu tình thì tại sao Hòa thượng lại đòi Quốc
Trưởng và Thượng Hội Đồng có “thái độ dứt khoát” với chính phủ Trần
Văn Hương (hàm ý đòi phải giải tán chính phủ), và tại sao lại có cuộc biểu
tình ngày 22 tháng 11 năm 1964 xẩy ra gần Việt Nam Quốc Tự trên các
đường phố đông dân cư người Bắc như “Việc Từng Ngày” của Đoàn Thêm
và như bài tường thuật của tuần báo Time đã mô tả.
Trong giai đoạn này, có hai điểm đáng lưu ý là tuy chính phủ Trần Văn
Hương là một chính phủ dân sự nhưng vai trò và quyền lực của các tướng
lãnh trong chính sách quốc gia vẫn giữ ưu thế. Ngoài ra, những mầm mống
mâu thuẫn về sách lược giữa hai khối Phật giáo (Tâm Châu và Trí Quang)
đã bắt đầu thành hình: khuynh hướng Thượng tọa Tâm Châu nhằm đấu
tranh hòa hoãn trong chiều hướng có thể hợp tác với chính quyền, còn
khuynh hướng của hai Thượng tọa Trí Quang và Thiện Minh thì quyết đấu
tranh triệt để để thực hiện một cuộc cách mạng toàn diện, đặc biệt là phải
triệt hạ nhóm Cần Lao.
Khối Công giáo, phần thì tiếc Thủ tướng Hương (người đã nặng lời đả kích
Phật giáo) phải rút lui, phần thì nghi ngờ Thủ tướng Phan Huy Quát được
Phật giáo ủng hộ, đã lợi dụng tình trạng tranh chấp giữa Quốc trưởng Phan
Khắc Sửu và Thủ tướng Phan Huy Quát để liên tiếp tổ chức nhiều cuộc biểu
tình, bám sát dinh Quốc trưởng và vận động một số chính khách đối lập Thủ
tướng Quát ra tuyên ngôn, kiến nghị quyết lật đổ Thủ tướng Quát cho được.
Cuộc biểu dương lực lượng của Phạm Ngọc Thảo và Lực Lượng Bảo Vệ
Dân Tộc (Công giáo) ngày 19-2-1965 cùng âm mưu đảo chánh đêm 20-5-
1965 do Đại tá Bùi Dinh và một số nhân vật Công giáo cầm đầu, đều có
mục đích lật đổ Thủ tướng Quát để khối Công giáo có thể nắm ưu thế chính
trị mà lên cầm quyền.
Nhân vật quan trọng trong âm mưu lật đổ Thủ tướng Quát là Linh mục
Hoàng Quỳnh, vốn là vị chỉ huy đội dân vệ Phát Diệm trước khi đất nước
chia đôi (1954). Vào thời chiến tranh Pháp-Việt, người Công giáo miền Bắc
thường có những áp lực đối với chế độ Bảo Đại để tranh giành quyền lợi
như Jean Lacouture đã mô tả trong “Le Vietnam Entre Deux Paix” mà tôi đã
đề cập đến trong một chương trước đây. Nhưng khi ông Nguyễn Hữu Trí,