chợ phiên đông đảo, tạo cho quang cảnh cố đô mười ngày đêm tưng bừng
rộn rã vô cùng.
Nước Việt Nam, trong tiến trình lập quốc rồi Nam tiến mở mang bờ cõi, và
cận đại hơn, trong chuỗi thời gian Pháp đô hộ, Nhật chiếm đóng, Việt Minh
cướp chính quyền, cho đến khi Pháp trở lại và giải pháp Bảo Đại ra đời, đã
có đến ba thủ đô: Hà Nội, Huế và Sài Gòn. Tùy hoàn cảnh chính trị, tuỳ
triều đại, tuỳ những đổi thay của thời cuộc mà mỗi thành phố lần lượt mang
vai trò thủ đô lãnh đạo chính trị, hành chánh quốc gia. Ví dụ như từ triều đại
nhà Lý đến hậu Lê, Hà Nội là thủ đô quốc gia ; triều đại nhà Nguyễn từ thời
Gia Long đến hết đời Tự Đức, thủ đô là Huế; và thời Pháp thuộc, thủ đô là
Sài Gòn. Tuy nhiên, mỗi thủ đô có một cá tính đặc thù, như Hà Nội có tiếng
là đất ngàn năm văn vật, Sài Gòn thì mang tên hòn ngọc Viễn Đông, còn
Huế, từ thời nhà Nguyễn đến thời Việt Nam Cộng Hoà, đã đóng vai trò gìn
vàng giữ ngọc cho nền văn hoá dân tộc. Hình ảnh và dư âm của những
trường thi Hương, thi Hội, những chùa chiền, lăng tẩm, miếu vũ, đền đài,
Hoàng thành, Đại nội, Văn Võ Thành, Tàng thư, Di Luân Đường, những
biến cố truất biếm hay lưu đầy các vị vua cách mạng, sự hiện diện của chí sĩ
Phan Bội Châu mười lăm năm trời tại Bến Ngự, những điệu hò mái nhì, mái
đẩy, những câu ca Nam Bình, Nam Ai, hay cái áo dài muôn thuở của người
con gái xứ Huế ... đã là những biểu tượng sống động của nền văn hoá và
tình tự dân tộc. Nếu chưa cho những thành tựu, những kết tinh đó là đủ thì
phong cảnh, cỏ cây, hoa lá của xứ Huế, hơn nơi nào hết, đã hoà tình người
với cảnh vật, đã hoà hồn cá nhân với hồn vũ trụ tạo nên khí thiêng và sức
sống của dân tộc.
Trong bối cảnh lịch sử của thập niên 50, trong khi Hà Nội như đang đi vào
dĩ vãng, Sài Gòn thì đang cựa mình vươn lên để đón nhận một tương lai
kinh tế và thương mại phồn thịnh, thì Huế vẫn tượng trưng cho sự quyết tâm
bảo tồn và phát triển văn hoá dân tộc, kiên trì bám chặt lấy truyền thống cốt
