"Trẫm hy sinh ngai vàng điện ngọc cho quốc dân" và "Trẫm thoái vị để thà
làm dân một nước độc lập, còn hơn làm vua một nước nô lệ" [6].
Vì vậy, ông trở về và đã được những lực lượng đấu tranh trong nước đón
nhận như một biểu tượng của thế quốc gia chống Cộng của người Việt Nam.
Nhiều chính khách, nhân sĩ yêu nước và có hoạt động cách mạng, trước đây
giữ thái độ trùm chăn hoặc chống đối người Pháp bằng thái độ bất hợp tác,
nay cũng quyết định ra mặt ủng hộ Quốc trưởng Bảo Đại như các ông Phan
Khắc Sửu, Nguyễn Tôn Hoàn, Hoàng Nam Hùng,Vũ Hồng Khanh, Ngô
Thúc Định, Nguyễn Phan Long... và nhiều nhân vật trọng yếu trong các
đảng Đại Việt, Việt Quốc, hay các giáo phái Cao Đài, Hoà Hảo. Đặc biệt,
giám mục Lê Hữu Từ vốn là Cố vấn Tôn Giáo của ông Hồ Chí Minh và
từng duy trì giáo phận Phát Diệm của ngài trong tư thế "tự trị", cũng từ bỏ
thái độ này và sát nhập vùng tự trị Phát Diệm vào cộng đồng quốc gia dưới
quyền cai trị của Quốc trưởng Bảo Đại [7]. Ngay cả ông Ngô Đình Diệm,
dù sau này đã từng xuống tay hạ nhục ông Bảo Đại bằng một cuộc trưng cầu
dân ý lạ lùng, thì cũng là một Thủ tướng do chính Bảo Đại bổ nhiệm, và
tháng 7 năm 1954, khi vị Tân Thủ tướng ra Huế, thì cũng đã phải đến cung
Diên Thọ trong nội thành cố đô Huế để cúi đầu bái yết đức Từ Cung, thân
mẫu của Quốc trưởng Bảo Đại. (Tâm trạng của ông Diệm và ý nghĩa đích
thực của cuộc trưng cầu dân ý năm 1955 đã được ông Đoàn Thêm phân tách
rõ ràng trong chương "hạ bệ và suy tôn" của tác phẩm Những ngày chưa
quên).
Cho nên, lật lại những trang sử cũ, khách quan và nghiêm chỉnh nhìn lại
những biến động của đất nước trong thời gian đó để đừng vì tinh thần bè
phái và xúc động chủ quan mà bóp méo sự thật, ta phải công nhận rằng
chính Bảo Đại đã đặt viên đá đầu tiên xây dựng nền tảng pháp lý, cơ sở
quốc gia, và nội dung chống Cộng cho các chế độ Cộng hoà sau này. Nền
tảng đó, cơ sở đó, nội dung đó, nếu sau này theo tình hình mà tăng trưởng
hay lụn bại, mà đẹp thêm hay xấu đi thì viên đá đầu tiên, với những giới hạn
của trạng huống đất nước lúc đó, vẫn có giá trị không chối cãi được của một
