VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 981

tướng Trần Văn Hương, một nhân vật được đa số trí thức, đảng phái, nhất là
người Nam Kỳ coi như là kẻ sĩ tạo thêm nỗi bất mãn cho nhân dân.
Những rối rắm xáo trộn do Công giáo, Phật giáo, sinh viên gây ra tại thủ đô
cũng như các cuộc đảo chánh, chỉnh lý, biểu dương lực lượng của quân đội
làm cho nhân dân vô cùng chán nản, cho nên hành động có tính cách phá rối
của Hội Đồng Nhân Dân Cứu Quốc tại Huế và miền Trung chỉ làm nhân
dân thêm bất bình chán ghét mà thôi.
Tinh thần “độc tôn cách mạng” của Hội Đồng Nhân Dân Cứu Quốc và hành
động kỳ thị đối với hai đảng Đại Việt và Việt Quốc ở miền Trung càng đốt
thêm ngọn lửa chia rẽ giữa Phật giáo và các đoàn thể trên, đóng góp thêm
vào sự sứt mẻ uy tín của Phật giáo.
Cũng vì thiếu lãnh đạo, thiếu chính sách, lại hoạt động có tính cách phá rối
cho nên nhiều phần tử của Hội Đồng Nhân Dân Cứu Quốc ở Quy Nhơn,
Phan Thiết bị chính quyền đưa ra tòa mà lực lượng đấu tranh không giám
can thiệp, phản ứng. Thảm bại hơn nữa là việc ông Chủ tịch Hội Đồng Nhân
Dân Cứu Quốc, bác sĩ Lê Khắc Quyến, bị tướng lãnh bắt lên Pleiku an trí
(20-12-1964) trong ba tháng trời, càng làm mất thể giá của hội đồng do ông
ta lãnh đạo.
Dù sao thì giai đoạn xáo trộn trên đây là điều không tránh khỏi cho bất kỳ
một quốc gia nào sau khi một chế độ độc tài, bằng cách này hay cách khác,
bị chấm dứt. Các chế độ độc tài, một khi không còn nữa là để lại một
khoảng trống chính trị, tạo nên xáo trộn một thời gian cho quốc gia. Khoảng
trống chính trị của miền Nam Việt Nam sau khi chế độ Diệm bị lật đổ càng
tác hại to lớn hơn vì suốt chín năm nhà Ngô cai trị, tất cả tôn giáo, đảng
phái bị tiêu diệt hay bị vô hiệu hóa. Xáo trộn càng trầm trọng hơn khi nhà
Ngô đã tạo ra nền kỳ thị xung đột tôn giáo, gây nên căm thù sâu đậm giữa
Công giáo và Phật giáo. Xáo trộn càng trầm trọng hơn nữa khi nhà Ngô và
Công giáo suốt chín năm trời giành lấy độc quyền chống Cộng mà lại bất
lực để cho Việt cộng nắm lấy ưu thế tại miền Nam.
Đã đành là vậy, nhưng sự thất bại của Thượng tọa Trí Quang và Phật giáo
qua gần hai năm xáo trộn trên đây không phải là điều không đáng phê phán.
Thượng tọa Trí Quang là một tăng sĩ mà, như một nhân viên Tòa Đại sứ Mỹ