Sơ lược
Người ta không thể hiểu nổi diễn biến lịch sử của dân tộc Việt Nam nếu
không đặt nó trong khuôn khổ chung của bán đảo Đông Dương, nơi mà qua
nhiều thế kỷ, nhiều quốc gia đã được tạo nên, duy trì với nhau những mối
quan hệ khi thì thân thiện, khi thì thù địch chiến tranh, quốc gia nào cũng
đã trải qua nhiều bước thăng trầm để cuối cùng vào thế kỷ XIX, đi đến sự
thành lập 5 nước là: Việt Nam, Campuchia, Lào, Xiêm(Thái Lan) và Miến
Điện.
Một trong những quốc gia này là Champa, sau nhiều thế kỷ đấu tranh,
khi thì thắng lợi, khi thì thất bại, để cuối cùng bị hai nước láng giềng là Việt
Nam và Campuchia thôn tính. Như vậy là trong nhiều thế kỷ, bức tranh
luôn luôn xáo động, đầy dẫy biến thiên; trước hết chúng tôi sẽ trình bày sự
thay đổi của nước Champa.