chiến tranh càng mở rộng thì bọn địa chủ phản động lại càng đẩy mạnh
những hoạt động phản dân tộc. Một số trong bọn họ lập ra ở các vùng tự do
những đảng phản động hoặc làm gián điệp cho địch. Cuộc đấu tranh giai
cấp trở nên quyết liệt hơn, việc xóa bỏ giai cấp phong kiến trở thành một
đòi hỏi tất yếu của cuộc đấu tranh dân tộc.
Cho đến lúc này, khi Nhà nước ban bố những biện pháp về ruộng đất,
người ta chỉ mới chịu làm mỗi một việc là giải thích thuyết phục các địa
chủ. Kinh nghiệm đã cho thấy: nhiều địa chủ đã phàn nàn kêu ca hoặc thậm
chí ít nhiều ra mặt chống đối. Chỉ có một cuộc phát động quần chúng nông
dân mới có thể đập tan được sự chống đối đó và xóa bỏ hẳn được chế độ
phong kiến cản trở tiến bộ xã hội và công cuộc giải phóng dân tộc. Ngày 1
tháng 12 năm 1953, Quốc hội thông qua Luật Cải cách ruộng đất.
Nhiều đợt “chỉnh huấn”, nhiều cuộc hội nghị quần chúng được tổ chức
trong quân đội, trong nhân dân. Trong các buổi sinh hoạt này, nông dân gợi
lại những nỗi khốn khó và nhục nhã của mình, vạch trần hành vi tham
nhũng và tội ác của địa chủ, cường hào, những xấu xa của chế độ cũ. Từ
cuối năm 1953, ở các tỉnh Thái Nguyên và Thanh Hóa, giữa trung tâm vùng
tự do, người ta tiến hành thí điểm cải cách ruộng đất. Việc giảm tô và chia
ruộng đất đi đôi với việc nông dân nghèo lên nắm chính quyền ở nông thôn.
Lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam một cuộc cải cách ruộng đất triệt để
được phát động dẫn đến việc xóa bỏ một chế độ đã có từ hàng ngàn năm,
mở đường cho sự phát triển mới của các lực lượng sản xuất và cho việc giải
phóng giai cấp nông dân.
Phát động quần chúng thực hiện cuộc cải cách ruộng đất đã tạo nên một
niềm phấn khởi lớn trong nông dân và trong các chiến sĩ, thúc đẩy mạnh
mẽ cuộc kháng chiến. Hàng trăm ngàn nông dân nhập ngũ chiến đấu hoặc
đi tiếp tế cho những đơn vị đang chiến đấu ở rất xa căn cứ, đi làm đường sá
ở những vùng rừng núi dưới bom đạn ác liệt của máy bay địch.
“Chưa bao giờ thấy có một làn sóng người Việt Nam đi ra mặt trận đông
đảo như vậy. Chưa bao giờ thanh niên chúng ta làm được bấy nhiêu đường
sá, đi qua bấy nhiêu vùng đất lạ như vậy ngay trên đất nước của mình. Từ
