biện pháp không hợp thời do chính sách sai lầm và vì tình trạng mất ổn
định do sự ra đi ồ ạt của người Hoa. Các vùng nông thôn Nam Việt Nam lại
bị khuấy động sâu sắc vì chiến dịch hợp tác hóa nông nghiệp, đang được
đẩy mạnh. Sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, thủ công nghiệp, tụt xuống
đáng kể, nạn chợ đen hoành hành dễ dàng và nhanh chóng tỏa rộng bóng
đen của nó nhờ tình trạng có một thị trường kép - thị tường tự do song song
với thị trường theo giá cả do Nhà nước quy định. Lạm phát tăng lên theo
cấp số nhân, một mặt gây ra cảnh bần cùng hóa nhanh chóng của nhiều
tầng lớp nhân dân, đặc biệt là công chức và công nhân các xí nghiệp quốc
doanh, mặt khác tạo điều kiện làm giàu nhanh chóng cho một thiểu số gồm
những bọn buôn gian bán lận và những cán bộ tha hóa. Sự bất bình của
quần chúng ngày càng tăng lên.
Tình hình càng thêm khủng hoảng vì Việt Nam, về mặt quân sự bị kẹt
trong một gọng kìm thực sự: tháng 12 năm 1978, trong khi các lực lượng
Pôn Pốt tấn công dữ dội vào thị xã Tây Ninh sát biên giới, nhiều đơn vị lớn
của quân đội Trung Quốc tập trung ở biên giới phía Bắc.
Đối mặt với thái độ gây chiến của Trung Quốc và Pôn Pốt, thái độ thù
nghịch của Mỹ và các cường quốc phương Tây, nước Việt Nam thắt chặt
liên minh với Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa châu Âu. Trong nhiều
năm, Việt Nam đã tìm cách đóng vai trò hòa giải giữa hai "người anh lớn''
Liên Xô và Trung Quốc, nhưng vô hiệu. Lần này, việc bảo vệ nền độc lập
dân tộc đang lâm nguy. Tháng 6 năm 1978, Việt Nam trở thành thành viên
chính thức của khối SEV(COMECON); tháng 11, một Hiệp ước liên minh
dài hạn với Liên Xô được ký kết, trong đó có điều khoản về quân sự.
Có thể đứng vững chắc nhờ sự ủng hộ chính trị và kinh tế ấy và nếu cần
cả về quân sự, Bộ chỉ huy quân sự Việt Nam có thể vận dụng một chiến
lược thích hợp, tiến công ở biên giới Tây Nam chống quân Pôn Pốt, phòng
ngự ở biên giới phía Bắc chống lại quân đội Trung Quốc. Mục tiêu được
chọn trước tiên là xóa sổ ung nhọt Pôn Pốt: phối hợp với các lực lượng
nhân dân Campuchia nổi dậy đã tập hợp lại trong Mặt trận đoàn kết cứu
nước chống chế độ đẫm máu của Pôn Pốt, quân đội Việt Nam mở cuộc tiến
