04. Phù Đổng Thiên Vương
Sách Đại Việt sử kí toàn thư (ngoại kỉ, quyển 1, tờ 3b và 4a), dựa vào
sách Lĩnh Nam chích quái, tóm lược chuyện Phù Đổng Thiên Vương như
sau:
“Đời Hùng Vương thứ sáu, Ở làng Phù Đổng, bộ Vũ Ninh (nay thuộc
Bắc Ninh – NKT), có nhà giàu nọ, sinh được một đứa con trai. Đứa trẻ
ấy, mãi đến năm hơn ba tuổi, tuy ăn uống béo tốt, nhưng lại không biết
nói cười.
Bấy giờ gặp lúc trong nước có tin nguy cấp, Nhà vua bèn sai Thiên sứ
đi tìm người có thể đánh được giặc. Đúng ngày hôm ấy, đứa trẻ bỗng
dưng nói được. Nó nhờ mẹ ra mời Thiên sứ vào rồi nói rằng: -Xin cho
tôi một thanh gươm, một con ngựa. Vua không phải lo gì nữa.
Vua liền ban cho gươm và ngựa. Đứa trẻ liền phi ngựa, vung gươm
tiến lên. Quan quân theo sau. Giặc bị đánh tan ở núi Vũ Ninh (núi này,
nay thuộc đất Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh – NKT). Chúng sợ, quay giáo
đánh lẫn nhau, chết nhiều lắm. Bọn sống sót thì cúi rạp xuống mà lạy,
rồi cùng tôn đứa trẻ ấy là Thiên tướng và đến xin hàng.
Đứa trẻ phi ngựa lên trời mà đi. Vua liền sai sửa sang chỗ vườn nhà
của đứa trẻ để lập đền thờ, luôn năm cúng tế. Sau, vua Lý Thái Tổ
(làm vua từ năm 1010 đến năm 1028 – NKT) phong làm Xung Thiên
Thần Vương”.
Lời bàn
Chuyện dân gian hẳn nhiên không phải là lịch sử, nhưng, bất cứ chuyện
dân gian nào cũng đều phản ánh một cái lõi có thật nào đấy của lịch sử. Cái
lõi có thật ấy, có thể chính là bản thân sự kiện hoặc nhân vật, nhưng có khi
chỉ là một ý nguyện chân thành, gởi gắm qua cách nhìn nhận một sự kiện
hoặc một nhân vật lịch sử nào đó.
Không ai tin rằng một đứa trẻ lên ba lại có thể cưỡi ngựa vung gươm,
dẫn đầu quan quân ra trận và đánh tan lũ giặc hung tàn, nhưng bất cứ ai
cũng đều tin rằng, hễ có giặc thì hết thảy già trẻ gái trai nước Việt đều hăm
