(Trịnh) Tạc mời (Phạm) Công Trứ vào trong phủ, ban cho một ít vàng để
an ủi, sau đó, (Trịnh) Tạc sai bắt giết ba tên lính cầm đầu cuộc nổi loạn để
tế (Nguyễn) Quốc Trinh, truy tặng (Nguyễn) Quốc Trinh chức Binh bộ
Thượng thư, tức Tri Quận công, lại đặt cho tên thụy là Cương Trung và cho
lục dụng con cháu.
Khi làm quan ở triều, (Nguyễn) Quốc Trinh là người khảng khái dám nói
điều chưa phải (của vua và chúa cùng các quan), nay chết trong đám loạn
quân nên ai cũng thương tiếc. Còn bọn (Phạm) Kiêm Toàn và Lê Hiệu cũng
bị trị tội vì có dự mưu chung với loạn quân”.
Lời bàn
Nổi giận giết chết cả đại thần, ưu binh quả có làm điều không phải,
nhưng có thế, thời loạn mới ra thời loạn đó thôi. Trách họ không biết giữ kỉ
cương và phép nước chăng? Thì đành vậy, nhưng kỉ cương và phép nước đã
bị vua chúa xé nát đã lâu, còn đâu mà bảo họ giữ. Lẽ thường, hễ có vay là
có trả, phủ Chúa và cung Vua được xây bằng xương máu của họ, trong phút
nổi giận không kiềm chế được, họ lấy lại có chừng ấy, nào thấm tháp gì
đâu. Kể thì họ cũng có lỗi vì đã lấy sai địa chỉ, nhưng biết sao hơn được,
lính mà.
Khá thương cho Nguyễn Quốc Trinh, hoạn lộ đang khi rộng mở, chưa
kịp đắc chí đã phải đầu rơi máu chảy, ngậm hận lớn mà về với suối vàng.
Cũng khá thương cho Phạm Công Trứ, lấy cớ cao niên để xin trí sĩ mà vẫn
không yên, bị triệu ra nhận chứ,. chưa được một năm đã phải hú vía vì loạn
ưu binh, không nhờ phúc tổ và chút tài chạy lánh nạn, ắt đã về âm phủ cùng
lượt với Nguyễn Quốc Trinh rồi!
Chúa Trịnh Tạc phải cậy nhờ đến tiền bạc mới có thể khiến cho quân sĩ
tạm yên. Thế mới biết, khi mà đạo nghĩa bị chà đạp, chỉ có tiền mới xoay
chuyển được tất cả. Ôi, thương thay cũng một kiếp người!
