06. Lời của sứ thần nhà Thanh là Đặng Đình Triết và Thành
Văn
Tháng 4 năm Mậu Tuất (1718), triều đình vua Lê Dụ Tông và chúa Trịnh
Cương đã cử quan Binh bộ Hữu thị lang
Chánh sứ và quan Phụng thiên Phủ doãn
sang triều đình nhà Thanh để báo việc vua Lê Hy Tông qua đời (mặc dù Lê
Hy Tông mất trước đó hơn hai năm, khi đang ở ngôi Thượng hoàng) và
dâng biểu cầu phong cho vua Lê Dụ Tông (Lê Dụ Tông đã được Thượng
hoàng Lê Hy Tông truyền ngôi cho trước đó những 13 năm). Tháng chạp
năm Kỉ Hợi (1719), nghĩa là phải hơn một năm sau, triều đình nhà Thanh
mới cử sứ sang ta để tấn phong cho vua Lê Dụ Tông. Cuộc tiếp sứ với
những lời biện bác của các quan trong triều đình lúc này đã được sách
Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Chính biên, quyển 35, tờ 26 và
27) chép lại như sau:
“Nhà Thanh sai quan giữ chức Nội các Điển bạ
quan giữ chức Hàn Lâm Viện Biên tu
là Thành Văn, sang phong Vua làm
An Nam Quốc Vương, đồng thời, ban cho Vua phẩm phục hàng Nhất phẩm
và dụ bảo về việc ban phẩm vật dùng cho lễ tế Lê Hy Tông.
Bọn (Đặng) Đình Triết tới, bắt Vua khi thụ phong, phải làm lễ tam quy
cửu khấu (ba lần quỳ, chín lần vải). Triều đình viện cớ rằng, theo lễ nghi
trong nước thì Nhà vua chỉ cần làm l ngũ bái tam khấu (năm lần lạy, ba lần
vái) mà thôi. Việc này, hai bên phải tranh biện đến ba bốn lần, cuối cùng,
(Đặng) Đình Triết cũng đành miễn cưỡng mà nghe theo ta.
(Khi Đình Triết trở về), triều đình tặng bạc lạng và đồ sứ rất trọng hậu,
gọi là để tiễn chân, nhưng sứ bộ (của nhà Thanh) không nhận.
(Đặng) Đình Triết về Trung Quốc, tâu (với vua nhà Thanh) rằng nước ta
cảnh thổ bình yên, dân biết giữ lễ, đáng để cho người ngoài quan chiêm
Vua Thanh khen ngợi lắm. (Sau), đến khi bọn (sứ bộ) là quan Tả thị lang
Hồ Phi Tích sang tạ ơn (việc Lê Dụ Tông được tấn phong), vua Thanh ban
cho các thứ có phần hậu hĩ hơn trước”.
