Vua nghe, khen là người có nghĩa, bèn chuẩn y lời tâu, đồng thời tiện
thể, sai (Vũ Trinh) đi khám xét đê điều ở Bắc Thành. Xong việc, (Vua lại)
triệu (ông) về kinh. Năm (Gia Long) thứ sáu (tức là năm 1807 – NKT), ông
được sung làm Giám thí ở trường Hương – Sơn Tây, đến năm (Gia Long)
thứ tám (tức năm 1809), ông được cử làm Chánh sứ sang Trung Quốc dự lễ
mừng thọ Hoàng đế nhà Thanh, khi về, được cùng với các quan là Nguyễn
Văn Thành và Trần Hữu Kính soạn thảo luật (tức bộ luật mà ta quen gọi là
luật Gia Long – NKT). (Nguyễn Văn) Thành vốn trọng tài của Vũ Trinh,
bèn cho con là (Nguyễn Vãn) Thuyên thờ (Vũ Trinh) làm thầy. Năm (Gia
Long) thứ mười hai (tức năm 1813 – NKT), ông được thăng làm Hữu Tham
tri bộ Hình rồi có lệnh bổ làm Giám thí trường thi Hương – Quảng Đức
(tức trường Trực Lệ hay trường Thừa Thiên – NKT).
Năm (Gia Long) thứ mười lăm (tức năm 1816 – NKT), con của (Nguyễn
Văn) Thành là (Nguyễn Văn) Thuyên, bị Nguyễn Trường Hiệu tố cáo về tội
mưu phản, lấy bài thơ (của Nguyễn Văn Thuyên làm) để làm chứng.
(Nguyễn Văn) Thuyên phản bác, nói như thế là vu cáo. Vua nói với các thị
thần rằng: -Nếu như (Nguyễn Văn) Thuyên không có ý làm giặc, thì tại sao
thơ hắn lại chứa sự bội nghịch thế này?
(Vũ) Trinh nói: -Thơ ấy, lời quê kệch và trái lẽ, nhưng trong đó có câu: U
cốc sinh hương thiên lý viễn (nghĩa là: Hang sâu mà có hoa lan sinh sản ra
được thì tiếng thơm có thể bay đến ngàn dặm). Xét kĩ, chữ này chỉ hoa, lẽ
phải viết với bộ thảo ở trên, dưới có chữ giản, ngoài bọc bởi chữ môn (tức
là chữ lan nhưng vì húy tên chúa Nguyễn Phúc Lan nên Vũ Trinh không
dám đọc âm của chữ mà lần lượt đọc từng bộ phận của chữ – NKT), thế mà
(Nguyễn Văn Thuyên) lại viết thành chữ hương là hương thơm, tức là còn
biết kính tránh quốc húy. Ngay một chữ ấy mà còn biết kính tránh thì cũng
đủ biết hắn không phải là hạng có ý bạo nghịch được.
Vua giận lắm, nói rằng: -Bênh vực đến quá như thế, chẳng phải là một lũ
a dua hay sao!
Nói rồi, sai đoạt hết quan chức (của Vũ Trinh) và tống giam vào ngục.
Về sau, (Nguyễn Văn) Thành uống thuốc độc tự tử, còn (Vũ) Trinh thì có
